Bez ustalonego i realnego planu i bez odpowiednich środków działają tylko wielcy przestępcy i szaleńcy.
Brak planu i zasobów prowadzi do chaosu, charakteryzującego impulsywność i oderwanie od rzeczywistości typowe dla przestępczości oraz szaleństwa.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania nad Cytatem Fernandeza
Cytat Alberto Angela Fernandeza, “Bez ustalonego i realnego planu i bez odpowiednich środków działają tylko wielcy przestępcy i szaleńcy”, to zwięzłe, lecz dogłębne spostrzeżenie, które przenika do samej esencji ludzkiego funkcjonowania, motywacji i konsekwencji braku struktury. Z perspektywy psychologicznej, jego znaczenie wykracza poza oczywiste implikacje społeczne, dotykając fundamentalnych aspektów poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych.
Po pierwsze, cytat ten podkreśla kluczową rolę świadomego planowania i racjonalnego podejścia do działania. Ludzki mózg, w swej ewolucyjnej złożoności, dąży do przewidywalności i kontroli. Tworzenie planów, niezależnie od ich skali, jest fundamentalnym mechanizmem radzenia sobie z niepewnością świata. Proces ten angażuje korę przedczołową, ośrodek funkcji wykonawczych, odpowiedzialny za przewidywanie przyszłości, ocenę ryzyka, podejmowanie decyzji i alokację zasobów. Brak planu, w tym kontekście, jest formą poznawczej deficytowości, odzwierciedlającą albo niemożność, albo świadome zaniechanie angażowania tych wyższych funkcji. To zaniechanie może wynikać z impulsywności, braku empatii (w przypadku przestępców), lub zaburzeń poznawczych (w przypadku szaleństwa).
Nie musisz już wybuchać ani udawać, że nic Cię nie rusza.
Zrozum, co naprawdę stoi za gniewem, lękiem czy frustracją i naucz się nimi zarządzać, zamiast pozwalać, by rządziły Tobą.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
Prokrastynacja to nie lenistwo.
To wołanie Twojego lęku
Naucz się działać mimo wątpliwości, lęku i perfekcjonizmu
Po drugie, pojęcie „odpowiednich środków” nie odnosi się jedynie do zasobów materialnych, ale także do wewnętrznych kompetencji i samopoznania. Psychoterapia często koncentruje się na budowaniu tych wewnętrznych zasobów: umiejętności regulacji emocji, rozwiązywania problemów, asertywności, a także realistycznej oceny własnych ograniczeń i możliwości. Działanie bez „odpowiednich środków” to działanie poza własnymi, realistycznymi kompetencjami, co prowadzi do frustracji, porażki i potencjalnie destrukcyjnych konsekwencji. W kontekście przestępczym, może to oznaczać ignorowanie konsekwencji prawnych i moralnych, a w kontekście szaleństwa, utratę kontaktu z rzeczywistością i niezdolność do realistycznej oceny sytuacji.
Porównanie do „wielkich przestępców i szaleńców” jest szczególnie trafne, ponieważ obydwie kategorie charakteryzują się poważnymi deficytami w zakresie świadomego, racjonalnego działania i/lub brakiem empatii. Przestępcy często operują w oparciu o szybkie gratyfikacje, impulsywność i lekceważenie norm społecznych – co jest formą braku długoterminowego planowania i braku uwzględnienia „środków” w postaci konsekwencji. Szaleństwo, zwłaszcza w kontekście psychoz, charakteryzuje się rozpadem logiki, niemożnością odróżnienia rzeczywistości od fantazji, co uniemożliwia jakiekolwiek racjonalne planowanie i efektywne wykorzystanie środków (nawet jeśli są one dostępne). W pewnym sensie, cytat Fernandeza służy jako metafora normalnego, zdrowego funkcjonowania: wymóg planu i środków odzwierciedla adaptacyjną potrzebę przewidywalności, kontroli i realistycznego podejścia do wyzwań życiowych. Jest to ostrzeżenie przed niebezpieczeństwami, jakie niesie za sobą bezład, impulsywność i oderwanie od rzeczywistości, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym.