Czego szuka każdy człowiek? Aby być bezpiecznym, szczęśliwym i bez przymusu robić to, na co ma ochotę.
Ludzie szukają: bezpieczeństwa, wewnętrznego szczęścia i swobody wyboru, co stanowi podstawę psychicznego dobrostanu i autonomii.
Głębokie rozumienie ludzkich aspiracji według Epikteta
Cytat Epikteta, z perspektywy psychologicznej, stanowi niezwykle trafne i ponadczasowe ujęcie fundamentalnych dążeń ludzkiej psychiki. Możemy go interpretować jako esencję poszukiwań, które napędzają nasze działania, myśli i emocje, oscylujące wokół trzech kluczowych filarów: bezpieczeństwa, szczęścia i wolności.
Pierwszy element – „być bezpiecznym” – odnosi się do naszej wrodzonej potrzeby przewidywalności i kontroli nad otoczeniem. Psychologia ewolucyjna podkreśla, że dążenie do bezpieczeństwa jest mechanizmem adaptacyjnym, mającym na celu przetrwanie. Na poziomie psychologicznym manifestuje się ono jako potrzeba stabilności, ochrony przed zagrożeniami (fizycznymi, emocjonalnymi, społecznymi) oraz poczucia zakotwiczenia w rzeczywistości. Brak bezpieczeństwa generuje lęk, stres i niepewność, osłabiając nasze zdolności do funkcjonowania.
Drugi aspekt – „być szczęśliwym” – jest najbardziej kompleksowy i subiektywny. Nie chodzi tu o chwilowe przyjemności, ale o głębokie poczucie spełnienia, satysfakcji i dobrostanu. Współczesna psychologia pozytywna bada komponenty szczęścia, takie jak poczucie sensu, zaangażowanie, pozytywne relacje, osiągnięcia i przyjemność. Dla Epikteta, jako stoika, szczęście było nierozerwalnie związane z cnotą i życiem zgodnym z naturą, co wiązało się z umiejętnością akceptacji tego, co poza naszą kontrolą, i skupieniu się na tym, co podległe naszej woli – czyli na naszych postawach i osądach.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Ostatni, ale równie istotny element – „bez przymusu robić to, na co ma ochotę” – to kwintesencja autonomii i poczucia wolności wewnętrznej. Brak przymusu oznacza nie tylko uwolnienie od zewnętrznych ograniczeń, ale przede wszystkim od wewnętrznych blokad, presji czy fałszywych przekonań, które determinują nasze wybory. Jest to zgodne z koncepcją Epikteta o rozróżnianiu rzeczy zależnych i niezależnych od nas. Prawdziwa wolność to umiejętność wyboru swojej postawy wobec zdarzeń, a nie naiwne przekonanie o kontroli nad wszystkim. To upodmiotowienie jednostki, możliwość samostanowienia i realizacji własnego potencjału, co jest kluczowe dla zdrowia psychicznego i poczucia sprawczości.
W kontekście psychologicznym, ten cytat Epikteta jest nadal aktualny. Nasze aspiracje, motywacje i dążenia można sprowadzić do tych trzech podstawowych potrzeb, które, jeśli są spełnione, prowadzą do pełniejszego i bardziej satysfakcjonującego życia. To mapa drogowa do dobrostanu psychicznego, wskazująca, że prawdziwe spełnienie wynika z harmonijnego połączenia bezpieczeństwa, autentycznego szczęścia i wolności wyboru, zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej.