
Człowiek dobrze mówi o innych, gdy im nie zazdrości, i stąd wziął się zapewne zwyczaj chwalenia nieboszczyków.
Zazdrość blokuje szczere uznanie. Po śmierci, brak rywalizacji umożliwia autentyczne chwalenie, uwalniając nas od negatywnych emocji.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania nad Cytatem Andrzeja Majewskiego
Cytat Andrzeja Majewskiego, "Człowiek dobrze mówi o innych, gdy im nie zazdrości, i stąd wziął się zapewne zwyczaj chwalenia nieboszczyków", odsłania złożoną dynamikę ludzkiej psychiki, ukazując, jak fundamentalne emocje wpływają na nasze postrzeganie i ocenę innych. Na pierwszy rzut oka zdanie to wydaje się cyniczne, lecz w swej głębi jest to trafna obserwacja zakorzeniona w psychologii społecznej i filozofii moralności.
Centralnym punktem tej refleksji jest zazdrość – emocja o ogromnej sile destrukcyjnej, która często prowadzi do negatywnych osądów, umniejszania cudzych osiągnięć, a nawet sabotowania ich sukcesów. Zazdrość, będąca często maskowaną wrogością wobec czyjegoś posiadania, statusu czy szczęścia, uniemożliwia obiektywną ocenę i szczere uznanie zasług. W perspektywie psychoanalitycznej, zazdrość może być postrzegana jako mechanizm obronny ego, próbujący zrekompensować poczucie własnej niższości lub braku. Kiedy doświadczamy zazdrości, nasza percepcja jest zniekształcona, a zdolność do empatii i bezinteresownej aprobaty jest ograniczona.
Kolejna część cytatu – "i stąd wziął się zapewne zwyczaj chwalenia nieboszczyków" – ujawnia głęboki mechanizm psychologiczny. Śmierć, jako ostateczne zakończenie życiowej drogi, usuwa z pola widzenia potencjalne źródło zazdrości i rywalizacji. Zmarła osoba nie stanowi już zagrożenia dla naszego statusu, nie może już osiągnąć więcej, ani wzbudzić w nas poczucia porównania. W obliczu śmierci ludzkie tendencje do rywalizacji i samopotwierdzenia ustępują miejsca innym emocjom – smutkowi, refleksji nad przemijaniem, a także potrzebie budowania pozytywnego wizerunku zmarłego.

Czy Twój związek Cię wspiera,
czy wyczerpuje?
Jeśli w relacji czujesz samotność lub zagubienie, to znak, że czas odzyskać siebie i stworzyć związek, który naprawdę będzie Cię wspierać 🤍

Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍

W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Z psychologicznego punktu widzenia, chwalenie zmarłych pełni kilka funkcji. Po pierwsze, jest to sposób na radzenie sobie z żałobą i utrzymywanie więzi emocjonalnych. Po drugie, buduje to pozytywny obraz zmarłego, co jest ważne dla jego rodziny i społeczności, a także dla dziedziczenia jego pamięci. Po trzecie, i tu cytat Majewskiego jest szczególnie trafny, chwalenie nieboszczyków staje się łatwiejsze, ponieważ ustaje dynamika zazdrości. Nie ma już obaw, że zmarły nas przerośnie, że jego sukcesy będą nam przypominać o naszych własnych brakach. Zmarły staje się ‘bezpiecznym’ obiektem pochwał, co pozwala nam na wyrażanie autentycznego uznania, wolnego od szkodliwego wpływu zazdrości.
Wnioskując, cytat ten podkreśla fundamentalny dualizm ludzkiej natury: zdolność do empatii i uznania kontra destrukcyjną siłę zazdrości. Przypomina nam, że prawdziwa bezstronność i szczere uznanie są często możliwe dopiero wtedy, gdy osobiste ambicje i porównania zostają zneutralizowane.