Jeżeli naprawdę kocham jakąś osobę, kocham wszystkich, kocham świat, kocham życie.
Fromm postrzega miłość jako aktywną postawę, rozwijającą się wewnętrzną zdolność, która, będąc autentyczna wobec jednej osoby, musi objąć wszystkich, świat i życie.
Erich Fromm: Miłość jako Sposób Istnienia
Cytat Ericha Fromma: „Jeżeli naprawdę kocham jakąś osobę, kocham wszystkich, kocham świat, kocham życie” to esencja jego psychoanalitycznej filozofii miłości, wykraczająca poza romantyczne czy sentymentalne rozumienie tego uczucia. Fromm, jako neofreudysta i humanistyczny psycholog, postrzega miłość nie jako bierne doznanie czy reakcję na czyjeś atrakcyjne cechy, ale jako aktywną postawę, sposób bycia i odnoszenia się do świata.
Znaczenie tego cytatu tkwi w odróżnieniu miłości autentycznej od miłości powierzchownej lub neurotycznej. Fromm argumentuje, że miłość do jednej osoby, jeśli jest prawdziwa i zdrowa, nie jest aktem wyłączności, eliminującym innych. Wręcz przeciwnie, jest emanacją wewnętrznej zdolności do miłowania, która, jeśli zostanie rozwinięta, musi objąć szerszy kontekst. Kochanie jednej osoby w sposób dojrzały oznacza zdolność do dawania, troski, odpowiedzialności, szacunku i poznania – cech, które są uniwersalne i przekładalne na nasze relacje z innymi ludźmi, ze światem przyrody, a ostatecznie z samym życiem.
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Kluczowe jest tu słowo „naprawdę”. Fromm sugeruje, że miłość, która jest ograniczona do jednej osoby i nie potrafi rozciągnąć się na innych, nie jest prawdziwą miłością, lecz być może formą symbiozy, projekcji własnych potrzeb, lęków czy egoistycznego przywiązania. Prawdziwa miłość jest twórcza, rozwijająca, wyzbyta strachu i egoizmu. Kiedy kochamy w ten sposób, otwieramy się na ludzkość jako całość, uznając wspólne człowieczeństwo i poczucie wzajemności. Kochanie świata i życia to akceptacja egzystencji z jej radościami i cierpieniami, aktywne zaangażowanie w jej kształtowanie i docenianie jej inherentnej wartości.
Psychologicznie, cytat ten podkreśla, że miłość jest umiejętnością, którą można i należy rozwijać. To nie jest coś, co nam się po prostu „przydarza”, ale aktywność, wymagająca wysiłku i zaangażowania. Rozwijając tę umiejętność w jednej relacji, wzmacniamy naszą ogólną zdolność do empatycznej więzi, odpowiedzialności i szacunku, co w konsekwencji prowadzi do bardziej spełnionego i sensownego życia w harmonii z otoczeniem.