Kiedyś sławę osiągali ludzie wielkiego formatu, dziś - małego ekranu.
Sława przeszła od zasługi realnego wpływu do efemerycznej uwagi cyfrowej, zmieniając wartości i obciążając psychikę.
Ewolucja Archetypów Bohatera i Mechanizmów Wartościowania w Kulturze
Cytat Andrzeja Majewskiego dotyka fundamentalnej transformacji w postrzeganiu i wartościowaniu sławy, odzwierciedlając głębokie zmiany w psychice zbiorowej i indywidualnym doświadczeniu. Kiedyś „ludzie wielkiego formatu” to jednostki, których sława wywodziła się z ich dokonań – naukowych, artystycznych, politycznych czy militarnych – które miały realny, często długotrwały wpływ na społeczeństwo. Ich status był wynikiem złożonego procesu weryfikacji i uznania, wiążącego się z etosem wysiłku, poświęcenia i często geniuszu. Z psychologicznego punktu widzenia, tacy bohaterowie spełniali archetypowe potrzeby ludzkości: potrzebę wzorca do naśladowania, inspiracji, kogoś, kto ucieleśniał wartości cenione przez daną epokę – mądrość, odwagę, kreatywność, sprawiedliwość. Ich sława była budowana na autentycznym kapitale symbolicznym, który wymagał czasu i przestrzeni na rozwój i manifestację.
Dziś, „ludzie małego ekranu” to często osoby, których sława jest efemeryczna, oparta na ekspozycji w mediach cyfrowych, a często na samej widoczności, a nie na głębi dokonań. Fenomen ten odzwierciedla przesunięcie od kultury zasługi do kultury uwagi. Współczesna psychika, zdominowana przez przebodźcowanie i skróconą zdolność koncentracji, nagradza natychmiastowość i powierzchność. Sława staje się towarem, który można szybko wyprodukować i skonsumować. Osoby te często bazują na ekspozycji życia prywatnego, kontrowersji, czy powielaniu schematów, które generują zaangażowanie na poziomie kliknięć i polubień. To prowadzi do zjawiska „inflacji sławy”, gdzie wartość symboliczna każdej jednostki staje się niższa, a sama sława staje się celem, a nie efektem wartościowych działań.
Z psychologicznego punktu widzenia, ta zmiana ma konsekwencje dla zdrowia psychicznego zarówno „bohaterów”, jak i odbiorców. „Ludzie małego ekranu” często doświadczają wypalenia, lęku przed utratą popularności i kryzysów tożsamości, ponieważ ich wartość jest utożsamiana z wieczną widocznością. Dla odbiorców, stała ekspozycja na łatwo dostępną, często nieuzasadnioną sławę innych może prowadzić do frustracji, poczucia niedostosowania i zniekształconego obrazu sukcesu. Cytat Majewskiego jest więc nie tylko obserwacją społeczną, ale głębokim komentarzem na temat erozji wartości, psychologicznego obciążenia wynikającego z powierzchowności i zmiany ludzkiej percepcji autorytetu i znaczenia w dobie cyfrowej rewolucji.