Kto mówi językiem niezrozumiałym dla nikogo poza nim, nie mówi w ogóle. Mówić to mówić do kogoś.
Prawdziwa mowa wymaga odbiorcy; to relacyjny akt współtworzenia znaczenia, nie monolog. Bez zrozumienia nie ma komunikacji.
Cytat Hansa Georga Gadamera, „Kto mówi językiem niezrozumiałym dla nikogo poza nim, nie mówi w ogóle. Mówić to mówić do kogoś.”, fundamentalnie dotyka relacyjnej i intersubiektywnej natury komunikacji ludzkiej. Z perspektywy psychologicznej, ten aforyzm wskazuje, że sam akt mowy nie jest jedynie mechanicznym wydawaniem dźwięków czy formowaniem zdań, lecz czynnością głęboko osadzoną w kontekście społecznym i interakcyjnym.
Znaczenie i kontekst w ujęciu psychologicznym
Gadamer, czołowy przedstawiciel hermeneutyki filozoficznej, podkreśla, że rozumienie jest aktem dialogicznym. Nie chodzi tu o proste dekodowanie informacji, ale o współtworzenie znaczenia w procesie wymiany. Jeśli ktoś używa języka, który jest dla niego samego zrozumiały, ale dla nikogo innego, jego wypowiedź traci swój podstawowy cel – nawiązanie kontaktu, wymianę myśli, emocji czy intencji. Z psychologicznego punktu widzenia, taka „mowa” jest formą autyzmu komunikacyjnego; pozbawiona jest funkcji adaptacyjnej i relacyjnej, która jest kluczowa dla funkcjonowania człowieka.
Rola Odbiorcy w Akcie Komunikacji
Czy Twój związek Cię wspiera,
czy wyczerpuje?
Jeśli w relacji czujesz samotność lub zagubienie, to znak, że czas odzyskać siebie i stworzyć związek, który naprawdę będzie Cię wspierać 🤍
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Mówić do kogoś oznacza świadomą orientację na drugą osobę, antycypację jej perspektywy, jej wiedzy, jej wrażliwości. Jest to forma empatii komunikacyjnej. Kiedy mówimy, nie tylko wyrażamy siebie, ale też próbujemy zakotwiczyć naszą wypowiedź w świecie pojęć i doświadczeń odbiorcy, tak aby mogła ona zostać przyjęta i zinterpretowana. Brak tej orientacji prowadzi do izolacji i niezrozumienia. W psychologii rozwojowej widać to wyraźnie w egocentrycznej mowie dzieci, która z czasem ewoluuje w mowę społeczną, uwzględniającą potrzeby słuchacza.
Współtworzenie Znaczenia
Znaczenie słów nie jest stałe i niezmienne, ale jest dynamicznie konstruowane w interakcji. Odbiorca nie jest pasywnym naczyniem, lecz aktywnym współtwórcą sensu. To właśnie w tym spotkaniu, w hermeneutycznym kręgu rozumienia, powstaje prawdziwa komunikacja. Jeśli brakuje tego „spotkania”, mowa staje się monologiem, który, choć technicznie poprawny, jest społecznie i psychologicznie pusty. W psychoterapii, umiejętność „mówienia do pacjenta” – czyli komunikowania się w sposób dla niego zrozumiały i trafiający w jego doświadczenie – jest kluczowa dla budowania relacji terapeutycznej i efektywności interwencji.