Ludzie nie potrafią bez lęku ani kochać, ani nienawidzić.
Lęk jest fundamentalnym motywatorem miłości i nienawiści, napędzającym dążenie do bliskości i obrony przed zagrożeniem.
Cytat Marty Fox, „Ludzie nie potrafi bez lęku ani kochać, ani nienawidzić”, dotyka jednego z najbardziej fundamentalnych aspektów ludzkiej psychiki – wszechobecności i głębokiej roli lęku w kształtowaniu naszych najsilniejszych emocji i związków. Na poziomie filozoficznym, lęk, w rozumieniu egzystencjalnym, jest nieodłącznym elementem bycia człowiekiem. Jest on świadomością kruchości istnienia, potencjalności utraty, ale także niepewności co do przyszłości i naszej samowystarczalności. To nie jest lęk przed konkretnym obiektem, ale raczej fundamentalna trwoga przed pustką, nicością, przed brakiem sensu lub świadomość własnej skończoności. W kontekście miłości, ten egzystencjalny lęk objawia się jako lęk przed zranieniem, odrzuceniem, opuszczeniem, a nawet utratą autonomii. Kochać to otwierać się na drugiego człowieka, czynić się bezbronnym, narazić na ból. Ten akt odsłonięcia zawsze poprzedzony jest niepokojem – niepokojem o przyszłość tej relacji, o to, czy nasze uczucia zostaną odwzajemnione, o to, czy będziemy wystarczający.
Z psychologicznego punktu widzenia, lęk ten niekoniecznie musi być świadomy czy paraliżujący. Często objawia się jako subtelne napięcie, niepewność, czy wręcz silne pragnienie kontroli. W miłości, paradoksalnie, właśnie ten lęk może napędzać dążenie do bliskości, poszukiwanie bezpieczeństwa w drugiej osobie. Chcemy kochać i być kochanymi, by ukoić ten głęboki niepokój samotności i niezrozumienia. To potrzeba ulgi od lęku przed byciem samemu, przed brakiem sensu, może prowadzić do pragnienia jedności i przynależności.
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Z drugiej strony, nienawiść również nie jest wolna od lęku. Nienawidzić to często reagować na postrzegane zagrożenie, na coś, co zagraża naszemu poczuciu bezpieczeństwa, tożsamości, wartościom lub dobrobytowi. Lęk przed utratą statusu, przed innością, przed naruszeniem naszych granic– to wszystko może prowadzić do aktów nienawiści. Nienawiść może być próbą odzyskania kontroli, obrony przed czymś, co budzi w nas głęboki niepokój. W tym sensie, nienawiść jest często defensywną reakcją na lęk.
W obu przypadkach – miłości i nienawiści – lęk pełni rolę katalizatora. Nie jest on przeszkodą, którą należy bezwzględnie wyeliminować, ale raczej integralną częścią ludzkiego doświadczenia, która nadaje głębię i intensywność naszym emocjom. Zrozumienie tej symbiozy lęku z miłością i nienawiścią pozwala na głębsze poznanie ludzkiej natury i jej złożoności.