Niektóre cnoty można zdobyć, gdy się przez dłuższy czas udaje, że się je ma. Inne tym trudniej zdobyć, im bardziej się je pozoruje. Do pierwszych należy odwaga, do drugich skromność.
Cnoty behawioralne (odwaga) utrwalasz udawaniem, aksjologiczne (skromność) wymagają autentyczności; pozory mogą kształtować rzeczywistość.
Złożoność Cnoty: Akt Udawania jako Droga do Bycia
Cytat Marie von Ebner-Eschenbach to głęboka introspekcja w dynamikę rozwoju cnoty, łącząca perspektywy psychologiczne i filozoficzne. Autorka subtelnie rozróżnia dwa typy cnót, te, które paradoksalnie można osiągnąć poprzez symulację, i te, które opierają się na szczerości, stając się nieosiągalne, gdy próbuje się je udawać. Kluczem do zrozumienia tego rozróżnienia jest psychologiczny mechanizm internalizacji oraz różnica między zachowaniem (performancją) a tożsamością (byciem).
Odwaga: Pozory, które Stają się Rzeczywistością
W przypadku odwagi, von Ebner-Eschenbach sugeruje, że jej „udawanie” może prowadzić do jej rzeczywistego rozwoju. Psychologicznie, jest to zgodne z teorią dysonansu poznawczego Leona Festingera. Kiedy jednostka działa w sposób, który jest sprzeczny z jej wewnętrznym przekonaniem (np. udaje odwagę, mimo że czuje strach), powstaje napięcie. Aby zredukować to napięcie, jednostka może zmienić swoje wewnętrzne przekonania, adaptując je do swojego zachowania. Powtarzanie aktów odwagi, nawet jeśli początkowo są wymuszone lub udawane, może stopniowo prowadzić do autentycznego zmniejszenia poziomu strachu i rozwoju wewnętrznej gotowości do stawiania czoła wyzwaniom. Jest to proces fake it till you make it
(udawaj, aż ci się uda) – pozorowanie staje się praktyką, która z czasem kształtuje neuronowe ścieżki i wzmacnia poczucie własnej skuteczności, prowadząc do autentycznej zmiany w tożsamości. Filozoficznie, można to interpretować jako egzystencjalny akt wyboru – poprzez działanie stwarzamy samych siebie, niezależnie od początkowych uczuć.
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Skromność: Autentyczność, której Nie Da się Udawać
Z drugiej strony, skromność jest cnotą, która opiera się na fundamencie autentyczności i wewnętrznej postawy, a nie na zewnętrznym zachowaniu. Udawanie skromności jest oksymoronem; paradoksalnie, im bardziej ktoś próbuje wyglądać skromnie, tym mniej jest skromny w swoim wnętrzu. Ta cnota wymaga głębokiego zrozumienia własnego miejsca w świecie, pokory w stosunku do własnych osiągnięć i zdolności do uznania zasług innych. Kiedy ktoś udaje skromność, najczęściej wynika to z chęci manipulowania postrzeganiem siebie przez innych, co jest aktem pychy, a nie skromności. Psychologicznie, takie zachowanie często wskazuje na brak poczucia bezpieczeństwa lub pragnienie zewnętrznego uznania, co jest sprzeczne z istotą skromności. Filozoficznie, skromność to cnota samoświadomości, wynikająca z wewnętrznej spójności, a nie z zewnętrznej performancji.
Wnioski psychologiczne i Filozoficzne
Cytat von Ebner-Eschenbach podkreśla fundamentalne rozróżnienie między cnotami, które są związane z działaniem i przełamywaniem wewnętrznych barier (cnoty behawioralne
), a tymi, które są głęboko zakorzenione w rdzeniu naszej osobowości i wartościach (cnoty aksjologiczne
). Pokazuje, że rozwój osobisty nie jest jednowymiarowy i wymaga różnych strategii. Niektóre zmiany wymagają aktywnego działania, które może z początku wydawać się sztuczne, ale z czasem prowadzi do internalizacji. Inne natomiast wymagają głębokiej introspekcji, akceptacji i rezygnacji z ego, aby prawdziwa cecha mogła się zamanifestować. To subtelne rozróżnienie ukazuje złożoność ludzkiej psychiki i filozofii moralnej, podkreślając wagę autentyczności, ale uznając także rolę performatywności w kształtowaniu pożądanego ja.