Religia została stworzona tylko po to, żeby wprowadzać ludzi w błąd co do rzeczywistych winowajców ich nieszczęść.
Religia, według Holbacha, celowo odwraca uwagę od rzeczywistych społecznych i politycznych przyczyn nieszczęść, by utrzymać kontrolę i status quo.
Głęboka analiza cytatu Paula Thiry'ego Holbacha
Cytat Paula Thiry'ego Holbacha: „Religia została stworzona tylko po to, żeby wprowadzać ludzi w błąd co do rzeczywistych winowajców ich nieszczęść” to niezwykle prowokacyjne i daleko idące stwierdzenie, które zasługuje na pogłębioną analizę z perspektywy filozoficznej i psychologicznej. Holbach, jako przedstawiciel francuskiego oświeceniowego materializmu, był zdeklarowanym ateistą i krytykiem religii, którą postrzegał jako narzędzie opresji i manipulacji. Jego słowa odzwierciedlają głębokie przekonanie o szkodliwości wierzeń religijnych dla autonomii i racjonalnego myślenia człowieka.
Z perspektywy filozoficznej, cytat ten wpisuje się w nurt **krytycznej refleksji nad rolą religii w społeczeństwie**. Holbach sugeruje, że religia nie jest spontanicznym wyrazem duchowości, lecz celowo skonstruowanym systemem mającym służyć określonym interesom. Pojęcie „wprowadzania w błąd” oznacza tutaj świadome zniekształcanie rzeczywistości, ukierunkowane na odwrócenie uwagi od *faktycznych* przyczyn ludzkich cierpień. Dla Holbacha, te rzeczywiste przyczyny leżą w sferze społeczno-ekonomicznej, politycznej i w strukturalnych niesprawiedliwościach, a nie w grzechu czy boskim wyroku. Religia, w jego ujęciu, staje się zatem rodzajem ideologicznej zasłony, która usypia czujność ludzi i uniemożliwia im podjęcie działań mających na celu poprawę ich losu.
Z punktu widzenia psychologii, cytat ten dotyka kilku kluczowych mechanizmów poznawczych i emocjonalnych. Po pierwsze, mamy tu do czynienia z **funkcją obronną religii** w kontekście radzenia sobie z lękiem i niepewnością. W obliczu cierpienia, chorób, śmierci czy niesprawiedliwości, człowiek często poszukuje sensu i wytłumaczenia. Religia oferuje gotowe narracje, które mogą, w pewnym sensie, ukoić niepokój, przypisując trudne doświadczenia woli siły wyższej, przeznaczeniu czy karze za grzechy. Holbach sugeruje jednak, że ten mechanizm jest perwersyjny – zamiast prowadzić do rozwiązania problemu, utrwala bierność i akceptację. To *„wprowadzanie w błąd”* polega właśnie na przekierowaniu uwagi z czynników zewnętrznych i społecznych na wewnętrzne (grzech) lub transcendentne (wola Boża) wyjaśnienia.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Po drugie, cytat ten wskazuje na **potencjalny mechanizm kontroli społecznej** poprzez religię. Sugeruje, że religia może być wykorzystywana przez elity do utrzymywania *status quo* i tłumienia buntu. Poprzez przekazanie odpowiedzialności za nieszczęścia na siły nadprzyrodzone, lub na samego człowieka (poprzez grzech), unika się analizy i krytyki systemów władzy, które faktycznie mogą być odpowiedzialne za trudne warunki życia. W ten sposób, uczucia frustracji, gniewu i pragnienia zmiany są kanalizowane w stronę modlitwy, pokuty czy oczekiwania na nagrodę pośmiertną, zamiast w stronę aktywności społecznej i politycznej. Z psychologicznego punktu widzenia, jest to forma **dystrakcji poznawczej**, która odwraca uwagę ludzi od materialnych i społecznych podstaw ich trudnej sytuacji.
Podsumowując, Holbach wyraża głębokie przekonanie, że religia, zamiast być źródłem pocieszenia czy moralnego przewodnika, jest mechanizmem, który *celowo zaciemnia realne przyczyny* ludzkiego cierpienia, aby utrzymać określony porządek społeczny i polityczny. Jego krytyka, choć radykalna, prowokuje do refleksji nad funkcjami, jakie religia pełniła i nadal pełni w psychice jednostki i kolektywie.