Świat dzieli się na dwie grupy ludzi: tych, którzy wierzą w rzeczy niewiarygodne i tych, którzy dokonują rzeczy nieprawdopodobnych.
Cytat opisuje dwie ścieżki ludzkiej egzystencji: wewnętrzną wiarę w niemożliwe i zewnętrzną zdolność do osiągania nadzwyczajnych rzeczy, często wzajemnie powiązane.
Cóż za intrygujące spostrzeżenie z ust mistrza paradoksu, jakim był Oscar Wilde. Cytat ten, z pozoru prosty, otwiera przed nami subtelne labirynty ludzkiej psychiki i filozofii. Możemy go interpretować jako refleksję nad dwoma fundamentalnymi postawami wobec rzeczywistości i transcendencji.
Pierwsza grupa – „ci, którzy wierzą w rzeczy niewiarygodne” – to ludzie zanurzeni w sferze, którą psychologia analityczna C.G. Junga nazwałaby zbiorową nieświadomością lub archetypami. To jednostki otwarte na symbolikę, intuicję, mistykę, a nierzadko i na naiwność czy idealizm. Ich wiara nie opiera się na racjonalnym dowodzie, lecz na głębokim wewnętrznym przekonaniu, często bliskim wierze religijnej, duchowej czy wręcz magicznej. Psychologicznie, osoby te mogą cechować się wysoką intuicją, otwartością na doświadczenia, a także potrzebą sensu i transcendencji, która wykracza poza empiryczne ramy. Mogą to być marzyciele, artyści, mistycy, ale także osoby podatne na iluzje czy teorie spiskowe. Ich „niewiarygodne” może oznaczać cokolwiek, co wykracza poza zdroworozsądkowe rozumowanie – od istnienia duszy po pozaziemskie cywilizacje. Wilde tutaj subtelnie wskazuje na rolę wierzeń w kształtowaniu rzeczywistości wewnętrznej człowieka i jego stosunku do świata.
Druga grupa – „ci, którzy dokonują rzeczy nieprawdopodobnych” – to z kolei ludzie działania, pragmatycy, innowatorzy. To jednostki, które często, choć niekoniecznie, opierają się na racjonalności, determinacji i woli. Ich „nieprawdopodobne” odnosi się do realnych, namacalnych osiągnięć – do przezwyciężania ograniczeń, innowacji, zmian historycznych. Psychologicznie, charakteryzują się wysoką samoefektywnością, wytrwałością, myśleniem skupionym na rozwiązaniach problemów i zdolnością do przekuwania wizji w rzeczywistość. Są to pionierzy, wynalazcy, liderzy, ale także osoby, które wbrew wszelkim przeciwnościom realizują swoje cele. Oscar Wilde, z typową dla siebie błyskotliwością, pokazuje, że sukces materialny i widzialny często wynika z wewnętrznej siły i determinacji, a niekoniecznie z otwartych wierzeń w to, co „niewiarygodne”.
Paradoks cytatu polega na tym, że te dwie grupy, choć pozornie różne, mogą być ze sobą splecione. Czy aby osiągnąć „rzeczy nieprawdopodobne”, nie trzeba czasem wierzyć w coś „niewiarygodnego” – na przykład w siłę własnego pomysłu, w to, że niemożliwe jest do osiągnięcia? A czy ci, którzy wierzą w „niewiarygodne”, nie mogą dzięki tej wierze odnaleźć siłę do „dokonania nieprawdopodobnych” zmian w swoim życiu, czy nawet w świecie? Wilde nie wartościuje, lecz klasyfikuje, wskazując na dwie ścieżki ludzkiej egzystencji i ekspresji: jedną ku wewnętrznemu światu wiary i cudu, drugą ku zewnętrznemu światu działania i osiągnięć. Cytat ten jest psychologicznym memento mori, przypominającym o dualizmie ludzkiego umysłu: między marzeniem a działaniem, między wiarą a dokonaniem, między transcendentnym a empirycznym.