Żeby się czegoś nauczyć, musisz być gotów do zmiany niektórych swoich poglądów; inaczej nie nauczysz się nigdy niczego nowego.
Uczenie się wymaga gotowości do zmiany poglądów, kwestionowania siebie i otwartości na nowe idee, by rozwijać poznawcze schematy.
Ten cytat ojca Johna Sturma SJ, choć pozornie prosty, zawiera w sobie niezwykłą głębię psychologiczną i filozoficzną, dotykając fundamentalnych aspektów ludzkiego poznania, rozwoju i funkcjonowania. Jego sedno leży w zrozumieniu dynamicznej natury ludzkiego umysłu i relacji między przekonaniami a procesem uczenia się.
Kognitywna Dissonansowa i Zmiana Paradygmatu
W psychologii poznawczej, jesteśmy głęboko zakorzenieni w naszych istniejących schematach poznawczych – zbiorach przekonań, wartości i doświadczeń, które kształtują naszą percepcję świata. Nowe informacje, które są sprzeczne z tymi schematami, wywołują zjawisko zwane dysonansem poznawczym. To nieprzyjemne napięcie psychiczne, które odczuwamy, gdy nasze nowe doświadczenia lub informacje kłócą się z naszymi dotychczasowymi poglądami. Reakcją na ten dysonans może być albo odrzucenie nowych informacji (aby zachować spójność z istniejącymi schematami), albo, i to jest kluczowe w kontekście cytatu, zmiana tych schematów. Sturm sugeruje, że prawdziwe uczenie się wymaga tego drugiego – gotowości do przeformułowania, a nawet porzucenia starych paradygmatów. To nic innego jak proces adaptacji i ewolucji wewnętrznego świata jednostki.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
Uprzedzenia i Mentalność Fiksacyjna
Psychologia społeczna wielokrotnie dowodziła, jak silnie nasze uprzedzenia i subiektywne filtry wpływają na naszą zdolność do przetwarzania informacji. Jeśli podchodzimy do nowej wiedzy z mentalnością fiksacyjną – przekonaniem, że już wiemy wszystko, albo że nasze obecne poglądy są niezmienne – stwarzamy barierę dla wszelkiego rodzaju nauki. Taka postawa prowadzi do selektywnej uwagi, gdzie ignorujemy lub reinterpretujemy informacje, które nie pasują do naszych istniejących ram odniesienia. Prawdziwe uczenie się wymaga pokory intelektualnej – gotowości do poddania w wątpliwość własnych przekonań i uznania, że mogą one być niekompletne lub błędne.
Otwartość na Doświadczenie i Rozwój Osobisty
W perspektywie psychologii humanistycznej, zdolność do zmiany poglądów jest ściśle związana z cechą osobowościową zwaną otwartością na doświadczenie. Osoby o wysokiej otwartości są bardziej skłonne do akceptacji nowych idei, eksplorowania nieznanego i konfrontowania się z własnymi, często nieuświadomionymi uprzedzeniami. To właśnie ta otwartość napędza rozwój osobisty i umożliwia głęboką transformację. Cytat Sturma jest więc przypomnieniem, że uczenie się to nie tylko akumulacja faktów, ale przede wszystkim proces wewnętrznej ewolucji, który wymaga odwagi do zrewidowania samego siebie. Bez tej gotowości, pozostajemy więźniami naszych własnych konstrukcji, a świat, w całej swojej złożoności, pozostaje dla nas niedostępny.