Ludzie pewni swej posady pracują wydajniej.
Bezpieczeństwo pracy uwalnia od lęku, aktywuje kreatywność i satysfakcję, znacząco zwiększając wydajność i zaangażowanie.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania nad Cytatem Richie'ego Richa
Cytat „Ludzie pewni swej posady pracują wydajniej”, choć na pierwszy rzut oka zdawać by się mógł trywialnie pragmatyczny, zawiera w sobie głęboki rezonans psychologiczny i społeczny, dotykający fundamentalnych potrzeb ludzkich oraz mechanizmów motywacji. Jako psycholog, dostrzegam w nim esencję tego, co Abraham Maslow określał jako potrzeby bezpieczeństwa – jedną z niższych, lecz kluczowych warstw w jego hierarchii.
Kwestia pewności zatrudnienia wykracza poza czysto ekonomiczny wymiar. Niepewność zawodowa generuje chroniczny stres, lęk i poczucie zagrożenia. W takim stanie, zasoby poznawcze i emocjonalne jednostki są w dużej mierze pochłonięte przez walkę z obawami o przyszłość, a nie efektywne wykonywanie zadań. To zjawisko można opisać w kategoriach teorii zarządzania strachem (Terror Management Theory), która sugeruje, że świadomość ludzkiej śmiertelności (i tu rozszerzając, kruchości własnego bytu i pozycji) prowadzi do poszukiwania źródeł symbolicznej nieśmiertelności i poczucia wartości, często poprzez akceptację kulturowych norm i dążenie do sukcesu. W kontekście pracy, brak poczucia stabilności podważa poczucie własnej wartości i zdolności do zapewnienia sobie i bliskim bezpieczeństwa.
Poczucie bezpieczeństwa, o którym mówi Rich, pozwala na aktywizację potrzeb wyższego rzędu, takich jak potrzeba uznania, samorealizacji czy przynależności. Gdy pracownik nie musi martwić się o utratę pracy, jego umysł, wolny od paraliżującego lęku, może skupić się na proaktywnym rozwiązywaniu problemów, kreatywności i innowacyjności. Zamiast unikać błędów z obawy przed konsekwencjami, może eksperymentować i poszukiwać lepszych rozwiązań. To sprzyja powstawaniu „flow” – stanu całkowitego pochłonięcia zadaniem, charakteryzującego się wysoką produktywnością i satysfakcją, co jest niemożliwe w warunkach ciągłej presji i niepewności.
Z perspektywy organizacji, inwestowanie w bezpieczeństwo i stabilność zatrudnienia – czy to poprzez jasne ścieżki rozwoju, transparentną komunikację, czy po prostu stabilne warunki umowne – przekłada się na budowanie kapitału psychologicznego pracowników. Wzrasta zaangażowanie, lojalność i identyfikacja z firmą. Pracownik postrzega swoją pracę nie tylko jako źródło utrzymania, ale jako przestrzeń do rozwoju i realizacji siebie, co z kolei zwiększa jego wewnętrzną motywację (autonomia, mistrzostwo, cel – według Daniela Pinka). Krótko mówiąc, cytat Richa, choć brzmi prostocko, jest trafnym podsumowaniem kluczowych mechanizmów psychologicznych leżących u podstaw efektywności i dobrostanu człowieka w środowisku pracy.