Pożegnanie niesie ze sobą dziwne uczucie. Jest nim zawiść. Mężczyźni odchodzą, by sprawdzić swoją odwagę, ale największą próbą, jest próba cierpliwości. Cierpliwości do obywania się bez kogoś.
Pożegnanie wywołuje zawiść, bo odchodzący wydaje się wolny. Prawdziwą odwagą jest cierpliwość do znoszenia braku i samotności.
Akwityzm pożegnania: Między zazdrością, odwagą i cierpliwością
Cytat Karen Blixen z „Pożegnania z Afryką” porusza skomplikowaną sieć ludzkich emocji i wewnętrznych zmagań związanych z odejściem, a zwłaszcza z samotnością, która po nim następuje. „Pożegnanie niesie ze sobą dziwne uczucie. Jest nim zawiść.” Ten początek jest niczym drzwi do złożonego świata psychiki, gdzie rozstanie, zamiast typowego smutku czy żalu, wywołuje uczucie tak nieoczywiste jak zawiść. Może ona wynikać z faktu, że to odchodzący, przynajmniej pozornie, ma kontrolę nad sytuacją, że to on kieruje się ku nowym doświadczeniom lub ma cel, który go napędza. Ta „wolność” odchodzącego, nawet jeśli pozorna, może generować zazdrość u tego, kto zostaje, zmuszonego do konfrontacji z pustką i utratą. Może to być zawiść wobec ich niezależności, wobec potencjalnych przygód, wobec możliwości odnalezienia czegoś nowego, podczas gdy ten, kto pozostaje, musi zmagać się z dezorientacją i przeszłością.
Druga część cytatu – „Mężczyźni odchodzą, by sprawdzić swoją odwagę, ale największą próbą, jest próba cierpliwości. Cierpliwości do obywania się bez kogoś.” – dodaje kolejny wymiar. „Sprawdzanie odwagi” często kojarzy się z podjęciem ryzyka, z wyruszeniem w nieznane, z konfrontacją z zewnętrznymi wyzwaniami. Blixen jednak subtelnie przekierowuje naszą uwagę. Prawdziwa próba nie leży w heroicznym zmaganiu się z trudnościami zewnętrznymi, lecz w wewnętrznym wyzwaniu akceptacji braku. Prawdziwa odwaga staje się cierpliwością. To nie aktywne poszukiwanie przygód, lecz pasywne znoszenie braku wyznacza prawdziwą siłę. W kontekście psychoanalitycznym, można by to interpretować jako ego, które musi nauczyć się radzić sobie z frustracją wynikającą z niespełnienia pragnienia bliskości i obecności drugiej osoby. To akceptacja luki, która pozostaje, i zniesienie bólu wynikającego z niemożności zaspokojenia potrzeby połączenia. To nie walka na zewnątrz, ale walka wewnątrz, z własnymi pragnieniami, oczekiwaniami i lękami, która okazuje się najtrudniejsza. To także proces integracji straty, gdzie cierpliwość staje się narzędziem do przepracowania żałoby, do znalezienia nowego sensu w zmienionej rzeczywistości, bez obecności drugiej osoby. Ostatecznie, cytat Blixen to głęboka refleksja nad paradoksem ludzkiej natury: pragniemy wolności i niezależności, ale jednocześnie jesteśmy głęboko połączeni z innymi, a prawdziwą miarą naszej siły jest zdolność do radzenia sobie z utratą tych połączeń z godnością i cierpliwością.