Dobrze jest się bać. To oznacza, że ciągle masz coś do stracenia.
Strach przed stratą świadczy o tym, że cenimy życie i jego wartość. To sygnał, że jesteśmy zaangażowani, a nie apatyczni, co jest oznaką witalności.
Rozważania nad egzystencjalnym strachem i jego psychologicznym znaczeniem
Cytat Webbera z Chirurgów – „Dobrze jest się bać. To oznacza, że ciągle masz coś do stracenia.” – jest głęboko rezonującym stwierdzeniem, które dotyka fundamentalnych aspektów ludzkiej psychiki i egzystencji. Na pierwszy rzut oka może wydawać się paradoksalny, gdyż społeczeństwo zazwyczaj postrzega strach jako uczucie negatywne, paraliżujące, coś, czego należy unikać. Jednak w jego istocie kryje się potężna, afirmująca życie prawda.
Psychologicznie, strach jest pierwotną emocją o funkcji adaptacyjnej. Jest sygnałem, mechanizmem obronnym, który alarmuje nas o potencjalnym zagrożeniu dla naszego dobrostanu, bezpieczeństwa, a w szerszym kontekście – dla naszych wartości, celów i tożsamości. Kiedy odczuwamy strach w obliczu utraty czegoś, co jest dla nas cenne, ten strach nie jest oznaką słabości, lecz dowodem na istnienie silnych więzi, głębokich przywiązań i zaangażowania w życie.
„Mieć coś do stracenia” oznacza przede wszystkim mieć coś, co się kocha, o co się dba, co nadaje sens naszemu istnieniu. Może to być zdrowie, relacje, kariera, pasje, marzenia, reputacja, a nawet sama idea naszej przyszłości. Strach przed ich utratą jest więc bezpośrednim odbiciem ich wartości w naszym życiu. Ten rodzaj strachu, daleki od paraliżowania, staje się motorem do działania, do chronienia tego, co posiadamy, do cenienia tego, co dla nas ważne. Jest to forma aktywnego zaangażowania w życie, rodzaj finitude, która przypomina nam o skończoności i dlatego zmusza nas do czerpania z chwili obecnej i dbania o to, co posiadamy.
Z perspektywy egzystencjalnej, brak strachu przed utratą mógłby sugerować apatię, brak zaangażowania w życie, poczucie, że nic nie jest ważne, co jest częstym objawem depresji lub anhedonii. Bycie pozbawionym lęku w sensie Webbera oznaczałoby, że utraciliśmy zdolność do odczuwania więzi, do nadawania wartości, a w konsekwencji – do życia pełnią. Apatia niszczy psychicznie, podczas gdy zdrowy strach paradoksalnie utrzymuje nas w gotowości i pełni życia. Dlatego też, odczuwanie strachu w tej interpretacji jest oznaką, że jesteśmy żywi, że nadal inwestujemy w świat i w nasze relacje z nim.
Przekaz tego cytatu jest więc afirmacją życia, która zachęca nas do przyjęcia strachu jako nierozerwalnej części ludzkiego doświadczenia, świadectwa naszego zaangażowania i miłości do tego, co posiadamy. To strach, który paradoksalnie wzmacnia naszą zdolność do doceniania, działania i prawdziwego życia.