Wiedziałem, że w Łodzi jest klub ŁKS, ale o Widzewie nie słyszałem.
Cytat ilustruje selektywność percepcji, subiektywność wiedzy i pokorę w jej przyjmowaniu, ukazując granice ludzkiego poznania.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważanie Wypowiedzi Jana Pawła II
Wypowiedź Jana Pawła II, „Wiedziałem, że w Łodzi jest klub ŁKS, ale o Widzewie nie słyszałem”, na pierwszy rzut oka wydaje się być prostym stwierdzeniem braku wiedzy na temat lokalnego klubu sportowego. Jednakże, z psychologicznego i filozoficznego punktu widzenia, kryje w sobie znacznie głębsze warstwy znaczeniowe, dotykające istoty poznania, percepcji i konstrukcji rzeczywistości w ludzkim umyśle.
Po pierwsze, cytat ten ilustruje zjawisko selektywnej uwagi i percepcji. Umysł ludzki nie jest w stanie przetwarzać wszystkich informacji napływających ze świata zewnętrznego. Zamiast tego, dokonuje selekcji, koncentrując się na tym, co jest dla niego w danym momencie istotne lub zgodne z wcześniejszymi schematami poznawczymi. Fakt, że Papież Słowianin znał ŁKS, mógł wynikać z wielorakich przyczyn – być może ŁKS był w pewnym okresie bardziej eksponowany medialnie, być może ktoś mu o nim wspomniał, a może po prostu jego osobiste zainteresowania skłaniały go do przyswajania pewnych typów informacji, a inne pomijał. Brak wiedzy o Widzewie nie świadczy o jego mniejszym znaczeniu obiektywnym, lecz o tym, że dla jego subiektywnego świata poznawczego, nie został on zaistniał.
Po drugie, możemy tu dostrzec fenomenalne aspekty świadomości. Rzeczywistość, którą każdy z nas konstruuje, jest wysoce subiektywna. To, co „istnieje” dla jednostki, jest ograniczone do jej doświadczeń, wiedzy i interpretacji. Wypowiedź Papieża ukazuje, że nawet w przypadku osoby o globalnym zasięgu i ogromnej wiedzy, zakres jej poznania jest zawsze ograniczony. Nie jest to żadna wada, lecz fundamentalna cecha ludzkiej kondycji – poznajemy świat poprzez nasze filtry.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
Po trzecie, z perspektywy psychologii społecznej, możemy mówić o konstrukcie tożsamości i przynależności. Kluby sportowe często stanowią ważne elementy tożsamości lokalnych społeczności. Ignorancja wobec jednego z nich, nawet niezamierzona, może być interpretowana w różny sposób przez członków danej grupy, co pokazuje złożoność interakcji międzyludzkich i percepcji „obcego” vs. „swojego”.
Wreszcie, filozoficznie, cytat ten skłania do refleksji nad granicami wiedzy i skromnością w jej posiadaniu. Osoba o tak szerokich horyzontach i głębokich przemyśleniach, jak Jan Paweł II, w prosty sposób przyznaje się do braku wiedzy w konkretnej, wydawać by się mogło, błahej sprawie. To gest pokory poznawczej, który przypomina nam, że nasza wiedza jest zawsze niekompletna i że gotowość do akceptacji tych luk jest oznaką mądrości.
Wypowiedź ta jest więc nie tylko informacją o fakcie, ale metaforą ludzkiego poznania – selektywnego, subiektywnego, zawsze niekompletnego, a jednocześnie budującego unikalną, indywidualną rzeczywistość każdego z nas. Jest to również zachęta do refleksji nad tym, co w naszym własnym świecie pozostaje poza zasięgiem naszej świadomości, a co – mimo to – obiektywnie istnieje.