Słuchaj. Po prostu słuchaj. Nie musisz się zgadzać. Po prostu zobacz, czy potrafisz zrozumieć, że jest inna osoba, która ma całkowicie inne doświadczenie tej samej rzeczywistości.
Słowa Perel to wezwanie do empatycznego słuchania, zrozumienia unikalnych perspektyw innych ludzi bez konieczności zgody, kluczowe dla zdrowych relacji.
Zrozumienie Ludzkiego Doświadczenia: Perspektywa Esther Perel
Cytat Esther Perel, „Słuchaj. Po prostu słuchaj. Nie musisz się zgadzać. Po prostu zobacz, czy potrafisz zrozumieć, że jest inna osoba, która ma całkowicie inne doświadczenie tej samej rzeczywistości”, trafia w samo sedno ludzkiej kondycji i wzajemnych relacji, oferując głęboką lekcję empatii, tolerancji i psychologii poznawczej. Jest to zaproszenie do fundamentalnej zmiany perspektywy z egocentrycznej na allocentryczną, kluczową dla zdrowych interakcji.
Na poziomie filozoficznym, tekst Perel dotyka kwestii fenomenologii, czyli nauki o doświadczeniu. Akcentuje, że ‘rzeczywistość’ nie jest monolitem, lecz mozaiką indywidualnych interpretacji, filtrowanych przez unikalne historie życia, kultury, traumy i zwycięstwa. To, co dla jednej osoby jest oczywistą „prawdą”, dla innej może być niepojętym absurdem. W tym sensie, cytat zachęca do przyjęcia postawy otwartej na wielorakość istnień, odrzucając pułapkę naiwnego realizmu, który zakłada, że wszyscy postrzegamy świat w ten sam sposób.
Psychologicznie, słowa Perel są wezwaniem do aktywnego słuchania, które wykracza poza jedynie percepcję dźwięku. To słuchanie, które angażuje empatię poznawczą – zdolność rozumienia perspektywy innej osoby, nawet jeśli się z nią nie zgadzamy emocjonalnie. Brak konieczności zgadzania się jest tu kluczowy, ponieważ oddziela proces zrozumienia od procesu akceptacji. Często mylimy te dwie rzeczy, co prowadzi do błędnego przekonania, że zrozumieć znaczy zaakceptować lub uznać słuszność. Perel odmawia tego fałszywego równania. Zamiast tego, proponuje, byśmy dążyli do „zobaczenia” tego, jak doświadczenie danej sytuacji kształtuje rzeczywistość drugiej osoby.
Kontekst tego cytatu Perel często odnosi się do relacji – zarówno intymnych, jak i społecznych – gdzie nieporozumienia wynikają z braku zdolności dostrzeżenia tej różnorodności perspektyw. W dobie polaryzacji i eskalacji konfliktów, zarówno interpersonalnych, jak i globalnych, jej słowa nabierają szczególnego znaczenia. Zachęcają do deeskalacji poprzez decentrację – wyjście poza własne ramy odniesienia i spróbowanie ujrzeć świat oczami drugiego człowieka. Jest to fundament komunikacji bez przemocy, która zamiast osądzać i kontratakować, skupia się na zrozumieniu i weryfikowaniu percepcji. Cytat ten jest esencją pracy Perel: pokazuje jak ważne jest, by w relacjach zamiast naciskać na własną rację, skupić się na próbie zrozumienia, skąd bierze się doświadczenie drugiej osoby, co jest fundamentem empatii i budowania mostów zamiast murów.