Gwałtowny wzrost występowania chorób autoimmunologicznych (...) wyraźnie sugeruje, że w grę wchodzą kwestie środowiskowe.
Wzrost autoimmunologii to fizyczna manifestacja psychospołecznych stresorów, traumy i braku spójności w dzisiejszym środowisku.
Gábor Maté, pisząc o wzroście chorób autoimmunologicznych i ich związku z kwestiami środowiskowymi, dotyka głębokiej intersekcji psychologii, fizjologii i socjologii. Filozoficzno-psychologiczne znaczenie tego cytatu leży w jego implikacjach dotyczących ludzkiej kondycji w obliczu współczesnych wyzwań. Maté, jako orędownik holistycznego podejścia do zdrowia, nie ogranicza pojęcia „środowiska” jedynie do czynników fizycznych, takich jak zanieczyszczenia czy toksyny. Dla niego środowisko to również szeroko pojęty kontekst psychospołeczny: stres, trauma, brak poczucia bezpieczeństwa, izolacja społeczna, a także presja cywilizacyjna i kulturowa.
Z perspektywy psychologicznej, wzrost chorób autoimmunologicznych może być metaforą dla „autoagresji” na poziomie psychiki. Ciało, w którym system odpornościowy atakuje własne tkanki, może odzwierciedlać wewnętrzny konflikt, chroniczny stres, czy stłumione emocje, które nie znalazły ujścia. Maté sugeruje, że współczesne społeczeństwo, z jego naciskiem na sukces, wydajność i często ignorowanie potrzeb emocjonalnych, tworzy środowisko, które sprzyja takim wewnętrznym „wojnom”. Ciągłe bycie w trybie „walki lub ucieczki” (reakcji stresowej) wyczerpuje system odpornościowy i sprzyja jego błędnym działaniom.
Kontekst cytatu Maté wynika z jego obszernej pracy nad traumą, uzależnieniami i chorobami chronicznymi. Przekonuje on, że wiele schorzeń fizycznych ma swoje korzenie w nierozwiązanych doświadczeniach emocjonalnych i braku autentycznego połączenia z własnymi potrzebami. Wzrost chorób autoimmunologicznych staje się więc ostrzeżeniem, że nasz styl życia i wartości społeczne mogą mieć katastrofalne konsekwencje dla naszego zdrowia nie tylko fizycznego, ale i psychicznego. Mówi to o tym, jak ważne jest rozpoznawanie i adresowanie naszych potrzeb emocjonalnych, a także kształtowanie środowisk, które wspierają zdrowie i dobrostan, a nie generują chroniczny stres i poczucie zagrożenia.
Znaczenie psychologiczne jest więc dwojakie:
Po pierwsze, podkreśla nierozerwalny związek umysłu i ciała (mind-body connection). Choroby autoimmunologiczne stają się fizycznymi manifestacjami psychicznych obciążeń.
Po drugie, stanowi krytykę współczesnego społeczeństwa, które generuje stresory prowadzące do wewnętrznych dysfunkcji. Sugeruje, że aby wyleczyć ciało, często musimy najpierw uzdrowić psychikę i transformować środowisko, w którym żyjemy.