Trauma nie jest tym, co ci się przydarza, lecz tym, co dzieje się w tobie.
Trauma to wewnętrzne, nieprzetworzone skutki wydarzeń, kształtujące ciało, psychikę i postrzeganie, nie samo zdarzenie zewnętrzne.
Gábor Maté o Traumie: Gdy wewnątrz nas wydarzenia zewnętrzne stają się wewnętrznym krajobrazem
Cytat Gábora Matégo: „Trauma nie jest tym, co ci się przydarza, lecz tym, co dzieje się w tobie”, stanowi esencję holistycznego i humanistycznego podejścia do rozumienia ludzkiego cierpienia. Odchodzi on od potocznego rozumienia traumy jako samego zdarzenia zewnętrznego – wypadku, nadużycia, straty. Maté przenosi punkt ciężkości z obiektywnego faktu na subiektywne, wewnętrzne doświadczenie i jego długotrwałe konsekwencje dla jednostki.
Filozoficznie, cytat ten podkreśla prymat subiektywności i fenomenologii w ludzkim doświadczeniu. Nie chodzi o to, co wydarzyło się „tam na zewnątrz”, lecz o to, jak to „coś” zostało przetworzone, zintegrowane (lub nie) i jak wpłynęło na nasz wewnętrzny świat – na naszą physiologię, psychikę, emocje, myśli i postrzeganie rzeczywistości. To przesunięcie perspektywy z zewnętrznego bodźca na wewnętrzną reakcję jest kluczowe. Oznacza to, że to nie samo zdarzenie definiuje traumę, a raczej brak wewnętrznych zasobów do przetworzenia tego wydarzenia, prowadzący do utknięcia w stanie adaptacyjnej reakcji na stres, która staje się dysfunkcjonalna.
Psychologicznie, słowa Matégo nawiązują do teorii poliwagalnej, neurobiologii traumy i psychologii rozwojowej. Traumaticzne zdarzenie często przekracza zdolność układu nerwowego do regulacji, prowadząc do utknięcia w stanach obronnych (walka/ucieczka/zamrożenie). Trauma w tym ujęciu to niezagojona rana emocjonalna i fizjologiczna, która manifestuje się w postaci chronicznych stanów zapalnych, zaburzeń autoimmunologicznych, problemów z regulacją emocji, trudności w nawiązywaniu relacji czy uzależnień. To, „co dzieje się w tobie”, to nieustanna reaktywacja przeszłego bólu, zniekształcona percepcja teraźniejszości przez pryzmat przeszłych zagrożeń oraz utrata kontaktu z własną autentycznością i zdolnością do samoregulacji. Maté podkreśla, że trauma jest często ukryta w ciele i w nieświadomych wzorcach zachowań, wynikających z wczesnodziecięcych doświadczeń, które ukształtowały nasz wewnętrzny świat i zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi. Leczenie traumy polega zatem na reintegracji rozszczepionych części ja, na odzyskaniu wewnętrznego bezpieczeństwa i zdolności do samoregulacji.