Każdy z nas musi wziąć na siebie odpowiedzialność tak dużą, jak to możliwe - za losy własne, społeczeństwa i świata.
Przyjęcie odpowiedzialności za siebie, społeczność i świat nadaje życiu sens, porządkuje chaos i pozwala na rozwój.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania nad Odpowiedzialnością
Cytat Jordana Petersona: „Każdy z nas musi wziąć na siebie odpowiedzialność tak dużą, jak to możliwe – za losy własne, społeczeństwa i świata” to esencja jego myśli przewodniej, głęboko zakorzeniona w egzystencjalizmie, psychologii analitycznej Junga oraz pragmatyzmie. Psychologicznie, Peterson argumentuje, że zdolność do przejęcia odpowiedzialności leży u podstaw dojrzałej, zintegrowanej osobowości i jest kluczem do przezwyciężania chaosu życiowego. Odpowiedzialność nie jest tutaj jedynie obowiązkiem, ale procesem samorealizacji i nadawania sensu istnieniu w obliczu inherentnego cierpienia i złożoności świata.
Kluczowe znaczenie ma tu stopniowanie odpowiedzialności: od własnych losów, poprzez społeczność, aż po globalny wymiar. Wzięcie odpowiedzialności za własne życie oznacza uporządkowanie własnego „domu” – psychicznego i fizycznego. To konfrontacja z własnymi cieniami, patologiami, wadami i niedociągnięciami. Peterson sugeruje, że nie można skutecznie działać na rzecz społeczeństwa czy świata, dopóki nie uporządkuje się własnego wnętrza. Jest to echo Jungowskiej indywiduacji – procesu stawania się całościową, autentyczną jednostką.
Przejście od „ja” do „społeczeństwa” symbolizuje ekspansję dojrzałej Jaźni na zewnątrz. Odpowiedzialność społeczna to aktywny udział w budowaniu zdrowych struktur, korygowaniu niesprawiedliwości i wspieraniu rozwoju wspólnoty. To nie tylko o przestrzeganie prawa, ale o aktywne angażowanie się w poprawę otoczenia, angażowanie się w dialog i obronę wartości. Z psychologicznego punktu widzenia, ta ekspansja jest dowodem na zdolność do empatii, altruizmu i transcendencji egoistycznych pobudek.
Ostatecznie, odpowiedzialność za świat to uznanie, że nasze indywidualne i zbiorowe działania mają konsekwencje wykraczające poza nasze bezpośrednie otoczenie. To świadomość globalnych wyzwań – ekologicznych, politycznych, społecznych – i poczucie, że każdy z nas ma rolę w kształtowaniu przyszłości. Cytat ten ma również wymiar etyczny – to wezwanie do bohaterskiego wysiłku w obliczu absurdalności istnienia, do znalezienia sensu w działaniu i dążeniu do poprawy, mimo inherentnego cierpienia. Peterson widzi w odpowiedzialności drogę do ucieleśnienia archetypu Bohatera, który stawia czoła chaosowi i wprowadza porządek, zarówno we własnym życiu, jak i w świecie zewnętrznym.