PositiveLife

Cytat Dalajlamy XIV, „Rozczarowanie jest tylko wynikiem złego wyboru”, w swojej zwięzłości kryje głęboką prawdę psychologiczną i filozoficzną, która wykracza poza proste stwierdzenie przyczynowo-skutkowe. Nie jest to bynajmniej obwinianie ofiary, lecz raczej zaproszenie do introspekcji i przejęcia odpowiedzialności za własne doświadczenia emocjonalne.

Kontekst filozoficzny i psychologiczny:

Z perspektywy buddyjskiej, nauki Dalajlamy są głęboko zakorzenione w koncepcji karmy i koła samsary, gdzie każde działanie (w tym mentalne) rodzi konsekwencje. Wybór w tym kontekście nie jest prostym aktem woli, ale złożonym procesem, na który składają się nasze pragnienia, oczekiwania, przekonania, a także ignorancja (niewiedza). Rozczarowanie, jako bolesne doświadczenie, wynika w dużej mierze z rozbieżności między tym, czego pragniemy, a rzeczywistością, która się objawia. Dalajlama sugeruje, że ta rozbieżność nie jest przypadkowa, lecz jest echem wcześniejszych „złych wyborów”.

Czym są te „złe wybory”?

• Nierealistyczne oczekiwania: Często budujemy w sobie idealne scenariusze, które nie mają pokrycia w rzeczywistości. Wyborem jest tutaj pielęgnowanie tych nierealistycznych wizji, zamiast konfrontacji z możliwościami i ograniczeniami.
• Błędna ocena sytuacji lub ludzi: Opieramy się na powierzchownych informacjach, projekcjach czy nieświadomych pragnieniach, zamiast na głębszej analizie i akceptacji tego, co jest. Wyborem jest tutaj uleganie iluzjom.
• Pragnienie kontroli: Próbujemy kontrolować aspekty życia, które są poza naszą kontrolą. Wyborem jest kurczowe trzymanie się iluzji wszechmocy.
• Nieadekwatne działania: Podejmujemy działania, które nie są zgodne z naszymi wartościami lub realnymi możliwościami, prowadząc do spirali frustracji. Wyborem są te nieprzemyślane lub pochopne działania.

Psychologicznie, cytat wskazuje na ogromne znaczenie świadomości i samoświadomości. Rozczarowanie staje się sygnałem, informacją, którą możemy odczytać. Zamiast utonąć w bólu, możemy zadać sobie pytanie: „Jaki wybór doprowadził mnie do tego miejsca?”. To nie jest oskarżenie, lecz zaproszenie do nauki. Akceptacja tej perspektywy daje nam, jako jednostkom, ogromną moc. Sugeruje, że nie jesteśmy biernymi ofiarami okoliczności, lecz współtwórcami naszych emocjonalnych krajobrazów. Dzięki temu możemy modyfikować nasze przyszłe wybory i strategie, by unikać podobnych rozczarowań.

W ujęciu psychologii poznawczej, Dalajlama porusza kwestię naszych schematów myślowych i interpretacji. Zły wybór to często konsekwencja nieefektywnych schematów, które zniekształcają naszą percepcję rzeczywistości i prowadzą do błędnych wniosków. Celem jest nie eliminacja wszelkich rozczarowań (co jest niemożliwe w ludzkim doświadczeniu), lecz rozwój mądrości w dokonywaniu wyborów i elastyczności w adaptacji do zmieniających się okoliczności.