Rozczarowanie nie przychodzi od innych, to rezultat naszych własnych oczekiwań.
Rozczarowanie wynika z rozbieżności między rzeczywistością a naszymi oczekiwaniami, nie zaś z działań innych.
Rozczarowanie jako Kognitywna Dissonansia Indywidualnych Oczekiwań
Cytat Tony'ego Gaskinsa “Rozczarowanie nie przychodzi od innych, to rezultat naszych własnych oczekiwań” doskonale oddaje głęboko psychologiczną i filozoficzną naturę doświadczenia rozczarowania. Na poziomie psychologicznym, jest to afirmacja fundamentalnej zasady, że emocje nie są prostą reakcją na obiektywne fakty, lecz złożonym procesem interpretacyjnym, w którym nasze wewnętrzne modele świata odgrywają kluczową rolę.
Z perspektywy psychologii poznawczej, rozczarowanie można rozumieć jako formę dysonansu poznawczego. Dzieje się tak, gdy percepcja rzeczywistości zderza się z naszymi uprzednio ukształtowanymi期望 (oczekiwaniami). Te期望 nie są statyczne ani pasywne; są aktywnie konstruowane przez nasze doświadczenia życiowe, wartości, przekonania, pragnienia, a nawet nieświadome fantazje. Im większa jest rozbieżność między tym, co zakładaliśmy (np. jak zachowa się inna osoba, jak potoczy się wydarzenie, jaki będzie wynik projektu), a tym, co faktycznie nastąpiło, tym intensywniejsze jest doświadczenie rozczarowania.
Filozoficznie, cytat dotyka problemu subiektywności doświadczenia i granic naszej kontroli. Nie możemy kontrolować działań innych ludzi ani wszystkich okoliczności zewnętrznych, ale mamy pewien stopień kontroli nad tym, jak interpretujemy te wydarzenia i jakie oczekiwania formułujemy. Próba przypisania rozczarowania wyłącznie innym jest zatem próbą zrzeczenia się odpowiedzialności za własne stan emocjonalny, co z kolei może prowadzić do uczucia bezsilności i ofiarności.
W psychologii humanistycznej, szczególnie w terapii egzystencjalnej, podkreśla się, że przyjęcie odpowiedzialności za własne emocje, w tym rozczarowanie, jest kluczowe dla osobistego wzrostu i poczucia sprawczości. Refleksja nad własnymi oczekiwaniami pozwala na ich bardziej realistyczne kształtowanie, co zmniejsza prawdopodobieństwo doznania przyszłego rozczarowania. To nie oznacza jednak zrezygnowania z marzeń czy ambicji, lecz ich ugruntowanie w bardziej świadomym i elastycznym podejściu do życia. W ten sposób cytat Gaskinsa staje się wezwaniem do autorefleksji i wewnętrznej pracy, która jest podstawą psychicznego dobrostanu.