Trudno jest, pracując jeno na dziełach cudzych, dokonać rzeczy bardzo doskonałych.
Kopie nie dorównają oryginałom. Prawdziwa doskonałość wymaga własnego, samodzielnego tworzenia i myślenia.
Myśl Kartezjusza, że „Trudno jest, pracując jeno na dziełach cudzych, dokonać rzeczy bardzo doskonałych”, jest głęboko zakorzeniona w jego epistemologii, która kładła nacisk na autonomię myśli i poszukiwanie prawdy poprzez racjonalny namysł. W kontekście XVII-wiecznej filozofii, gdzie erudycja często polegała na kompilowaniu i interpretowaniu dzieł starożytnych autorytetów, Kartezjusz wyłamuje się z tego paradygmatu, postulując konieczność indywidualnego poznania opartego na jasnych i wyraźnych ideach.
Z psychologicznego punktu widzenia, cytat ten odnosi się do fundamentalnych aspektów ludzkiej motywacji, kreatywności i samorealizacji. Kiedy opieramy się wyłącznie na cudzych dokonaniach, bez wniesienia własnego, oryginalnego wkładu, dochodzi do swego rodzaju epistemologicznej pasywności. Człowiek, który tylko przetwarza i reprodukuje cudze idee, nie angażuje w pełni swoich funkcji poznawczych – syntezy, analizy, krytycznego myślenia, a przede wszystkim twórczego generowania nowych konceptów.
Nie musisz już wybuchać ani udawać, że nic Cię nie rusza.
Zrozum, co naprawdę stoi za gniewem, lękiem czy frustracją i naucz się nimi zarządzać, zamiast pozwalać, by rządziły Tobą.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
Prokrastynacja to nie lenistwo.
To wołanie Twojego lęku
Naucz się działać mimo wątpliwości, lęku i perfekcjonizmu
Możemy tu dostrzec powiązania z psychologią rozwojową i koncepcją agencyjności. Dziecko, które rozwija się poprzez eksplorację i samodzielne rozwiązywanie problemów, buduje silniejsze poczucie sprawczości niż to, które jest jedynie biernym odbiorcą gotowych rozwiązań. W dorosłym życiu, odtwórcza praca, pozbawiona elementu autorskiego wkładu, może prowadzić do uczucia braku satysfakcji, wypalenia i obniżenia poczucia własnej wartości. Brak okazji do autentycznej ekspresji siebie i tworzenia czegoś unikalnego może zahamować rozwój potencjału jednostki.
Cytat Kartezjusza jest więc apelem o intelektualną odwagę i autentyczność poznawczą. Sugeruje, że prawdziwa doskonałość, czy to w nauce, sztuce, czy w życiu osobistym, wypływa z głębokiego zaangażowania własnego ja, z ryzyka podjęcia próby stworzenia czegoś nowego, co nie ma jeszcze swojego odzwierciedlenia w dotychczasowych dziełach. To zaproszenie do opuszczenia strefy komfortu cudzych autorytetów i podjęcia wysiłku samodzielnego myślenia i tworzenia, co jest kluczowe dla psychologicznego dobrostanu i pełnego rozwoju potencjału człowieka.