By wejść na sam szczyt, wystarczy wymyślić sobie jakieś zajęcie, w którym się będzie niezastąpionym.
Kluczem do sukcesu i poczucia wartości jest stworzenie niszy, gdzie nasze unikalne umiejętności czynią nas niezastąpionymi, definiując sukces subiektywnie.
Droga na szczyt – psychologiczny rezonans cytatu Jakuba Ćwieka
Cytat Jakuba Ćwieka, choć z pozoru prosty, otwiera przed nami fascynujące perspektywy psychologiczne i filozoficzne, dotyczące natury ludzkiego dążenia do spełnienia, sukcesu i, co ważniejsze, subiektywnego poczucia wartości. Kluczem do zrozumienia jego głębi jest analiza pojęcia „niezastąpioności” i „wynajdywania sobie zajęcia”.
Na pierwszym planie pojawia się psychologiczny mechanizm autoafirmacji i budowania tożsamości. Ludzie, z natury rzeczy, dążą do poczucia znaczenia, do bycia potrzebnymi i cenionymi. W społeczeństwie, gdzie sukces często definiowany jest przez zewnętrzne mierniki (status, majątek, uznanie), Ćwiek proponuje odmienną optykę: źródło sukcesu leży w wewnętrznej percepcji swojej wartości. „Wymyślenie sobie zajęcia, w którym się będzie niezastąpionym” to nic innego jak stworzenie niszy, w której jednostka – poprzez swoje unikalne umiejętności, pasje czy podejście – staje się absolutnie kluczowa. To nie musi być odkrycie leku na raka czy bycie prezesem globalnej korporacji. Może to być równie dobrze rola najlepszego piekarza w lokalnej społeczności, niezastąpionego opiekuna zwierząt, czy empatycznego słuchacza, do którego ludzie zawsze zwracają się po radę.
W grę wchodzi tutaj także teoria samostanowienia (Self-Determination Theory) autorstwa Deciego i Ryana. Cytat Ćwieka silnie rezonuje z trzema podstawowymi potrzebami psychologicznymi: autonomii, kompetencji i powiązań. „Wymyślenie sobie zajęcia” odnosi się do potrzeby autonomii – decydowania o własnej drodze. „Bycie niezastąpionym” wiąże się z potrzebą kompetencji – poczuciem, że jesteśmy w czymś dobrzy, efektywni. A często, w konsekwencji bycia niezastąpionym, następuje wzmocnienie potrzeby powiązań, bo stajemy się integralną częścią jakiejś większej całości – zespołu, społeczności, rodziny.
Filozoficznie, cytat dotyka egzystencjalnego poszukiwania sensu. W obliczu absurdu i przypadkowości istnienia, człowiek poszukuje znaczenia i celu. Ćwiek sugeruje, że to znaczenie nie musi być narzucone z zewnątrz, ale może być aktywnie kreowane przez jednostkę. To nie czekanie na świat, który doceni nasze talenty, ale aktywne ich manifestowanie i kształtowanie przestrzeni, w której te talenty nabiorą nieocenionej wartości. To personalizacja sukcesu – odrzucenie uniwersalnych definicji na rzecz subiektywnego, głęboko osobistego poczucia spełnienia i wpływu.
Wreszcie, cytat ma wymiar pragmatyczny, terapeutyczny wręcz. W czasach, gdy wielu ludzi zmaga się z wypaleniem zawodowym, poczuciem beznadziei czy niską samooceną, przesłanie Ćwieka jest potężnym przypomnieniem o agencyjności – o naszej zdolności do aktywnego kształtowania naszej rzeczywistości i wartości. Zachęca do introspekcji, do odkrycia swoich unikalnych zdolności i pasji, a następnie do odważnego ich pielęgnowania w przestrzeni, która uczyni nas niezastąpionymi w oczach innych i, co najważniejsze, w naszych własnych.