Co to jest wierność? Poczucie, że posiadam na zawsze czyjeś ciało i duszę?
Coelho pyta, czy wierność to posiadanie, czy głęboki, wolny wybór wciąż odnawiany, szanujący autonomię drugiej osoby.
Coelho o wierności: Posiadanie czy współistnienie?
Cytat Paulo Coelho, “Co to jest wierność? Poczucie, że posiadam na zawsze czyjeś ciało i duszę?”, dotyka fundamentalnego pytania o naturę ludzkich relacji i naszego rozumienia zobowiązań. Z perspektywy psychologicznej i filozoficznej, Coelho prowokuje do refleksji nad tym, czy wierność jest atrybutem relacji, czy raczej pragnieniem głęboko zakorzenionym w ludzkiej psychice, często skonfliktowanym z autonomią jednostki.
Psychologicznie, słowo „posiadam” jest tu kluczowe. Odwołuje się ono do koncepcji kontroli i własności, które są silnie osadzone w naszej kulturze i psychice. Wierność, w tradycyjnym ujęciu, często bywa kojarzona z wyłącznością, z gwarancją, że druga osoba nie odejdzie, nie zdradzi i będzie dostępna „na zawsze”. To pragnienie pewności i stabilności jest naturalne – redukuje lęk przed porzuceniem i niepewnością. Z drugiej strony, koncepcja „posiadania” istoty ludzkiej, z jej wolną wolą i złożonym życiem wewnętrznym, jest z gruntu paradoksalna i problematyczna.
Z perspektywy psychologii humanistycznej, a zwłaszcza myśli Carla Rogersa czy Abrahama Maslowa, zdrowa relacja opiera się na wzajemnym szacunku dla autonomii i samorealizacji. Próba „posiadania” kogoś, zarówno w wymiarze fizycznym, jak i psychicznym, często prowadzi do oporu, frustracji, a ostatecznie do rozpadu relacji. Dzieje się tak, ponieważ redukuje drugą osobę do obiektu, pomijając jej podmiotowość i prawo do własnego rozwoju. Wierność rozumiana jako „posiadanie” może stać się formą ubezwłasnowolnienia, w której jedna strona rości sobie prawo do kontroli nad wyborem i uczuciami drugiej. To z kolei podważa autentyczność relacji, zmieniając ją w transakcję, a nie w prawdziwe spotkanie dwóch wolnych istot.
Filozoficznie, cytat Coelho stawia pytanie o granice indywidualnej wolności w kontekście relacji. Czy wierność wymaga rezygnacji z części siebie? Czy jest to raczej akt wolnego wyboru, podejmowany i odnawiany każdego dnia? Filozofowie egzystencjalni, tacy jak Jean-Paul Sartre czy Simone de Beauvoir, podkreślali absolutną wolność jednostki i niemożność „posiadania” drugiego człowieka. Wierność, w ich ujęciu, nie jest statycznym stanem posiadania, lecz dynamicznym, świadomym wyborem, który jest nieustannie weryfikowany i potwierdzany. To oznacza, że prawdziwa wierność nie jest wymuszona, lecz dobrowolna i wynika z głębokiej empatii, zrozumienia i szacunku dla wolności drugiej osoby.
Coelho, zadając to pytanie, nie udziela jednoznacznej odpowiedzi, lecz zaprasza do introspekcji. Sugeruje, że prawdziwa wierność może leżeć poza prostą definicją „posiadania”. Może być to raczej współistnienie, wzajemne wspieranie się w indywidualnym rozwoju, przy jednoczesnym akceptacji autonomii. Wierność staje się wtedy nie ciężarem, lecz wzmacniającą siłą, opartą na zaufaniu i wzajemnym zrozumieniu, zamiast na iluzji kontroli.