Często, aby stało się to, czego pragniemy, trzeba tylko przestać robić to, co robimy.
Kluczem do pragnień jest czasem porzucenie utartych nawyków i przekonań, które nas blokują.
Cytat Tołstoja dotyka samego sedna ludzkiego doświadczenia, ukazując ukryte mechanizmy, które często sabotują nasze dążenia do szczęścia i realizacji. Z perspektywy psychologii, jego istota leży w koncepcji nawyków, zarówno tych widocznych, jak i podświadomych. Tołstoj sugeruje, że nasze obecne działania, schematy myślowe i utrwalone sposoby reagowania mogą być przeszkodą w osiągnięciu tego, czego naprawdę pragniemy.
Kontekst filozoficzny tego cytatu odnosi się do idei samoograniczenia. Filozofowie od wieków zastanawiali się, dlaczego ludzie, mimo inteligentnych i racjonalnych zdolności, często angażują się w zachowania, które są sprzeczne z ich długoterminowymi celami. Tołstoj, znany ze swojego głębokiego wglądu w naturę ludzką i krytyki konwencji społecznych, zdaje się wskazywać na internalizowane wzorce, które stają się więzieniem. Często te wzorce są osadzone w lęku przed zmianą, niepewnością lub utratą czegoś, co jest nam znane, nawet jeśli jest to niekorzystne.
Z punktu widzenia psychologii behawioralnej, to „robienie tego, co robimy” można rozumieć jako zbiór utrwalonych reakcji na bodźce. Ludzie wypracowują nawyki, ponieważ są one efektywne energetycznie i dają poczucie przewidywalności. Jednakże, te same nawyki mogą stać się sztywnymi pancerzami, uniemożliwiającymi adaptację do nowych warunków lub osiąganie innych, często bardziej satysfakcjonujących, rezultatów. Tołstoj, posługując się prostym językiem, zaprasza do introspekcji i zidentyfikowania tych behawioralnych i poznawczych „hamulców”.
Psychologia poznawczo-behawioralna dodałaby, że „to, co robimy” może obejmować również nasze schematy myślowe, przekonania i narracje, które tworzymy o sobie i świecie. Jeśli nasze wewnętrzne przekonania są sprzeczne z naszymi pragnieniami (np. „chcę odnieść sukces, ale wierzę, że jestem na to zbyt słaby”), wtedy same te przekonania stają się przeszkodą. „Przestać robić to, co robimy” w tym kontekście oznacza zmianę perspektywy, kwestionowanie utrwalonych założeń i uwalnianie się od ograniczających mentalnych blokad.
Z perspektywy psychologii humanistycznej i egzystencjalnej, cytat Tołstoja podkreśla znaczenie wolności wyboru i odpowiedzialności za własne życie. Brak zmiany, pomimo niezadowolenia, może wynikać z obawy przed podjęciem ryzyka, konfrontacją z własnym cieniem lub po prostu z inercji. Tołstoj, wzywając do „przestania robienia”, zachęca do wyjścia ze strefy komfortu, do świadomej decyzji o przerwaniu cyklu dysfunkcyjnych zachowań lub myśli, które stoją na drodze do samorealizacji i pełniejszego życia. Jest to apel o odwagę, aby spojrzeć prawdzie w oczy i podjąć czyn, który, choć początkowo trudny, jest kluczem do odblokowania naszego potencjału.