Człowiek nie jest istotą, którą tworzy potrzeba, lecz istotą, którą tworzy pragnienie.
Człowiek to istota napędzana twórczymi pragnieniami, nie tylko reaktywnym zaspokajaniem potrzeb; źródło tożsamości i transcendencji.
Znaczenie Cytatu Bachelarda w Kontekście Psychologicznym
Cytat Gastona Bachelarda, że “Człowiek nie jest istotą, którą tworzy potrzeba, lecz istotą, którą tworzy pragnienie”, stanowi głęboką refleksję nad naturą ludzkiego bytu, przesuwając akcent z perspektywy
deficytowej, zorientowanej na zaspokajanie podstawowych braków, ku dynamicznej, twórczej sile wewnętrznej. Z psychologicznego punktu widzenia, cytat ten zrywa z tradycyjnym rozumieniem motywacji, gdzie hierarchia potrzeb (np. Piramida Maslowa) stanowiła główny motor działania. Bachelard proponuje, byśmy postrzegali człowieka nie jako reaktywny organizm dążący do homeostazy poprzez eliminację głodu, pragnienia czy braku bezpieczeństwa, lecz jako byt proaktywny, niosący w sobie immanentną siłę dążenia do czegoś więcej.
Pragnienie w ujęciu Bachelarda jest o wiele bardziej złożone niż prosta potrzeba. Potrzeba jest konkretna, definiowalna i, po zaspokojeniu, ustaje. Pragnienie natomiast jest często nieuchwytne, nieskończone i esencjalnie związane z wyobraźnią oraz dążeniem do transcendencji. To pragnienie napędza ludzką kreatywność, eksplorację, poszukiwanie sensu i tworzenie kultury. Nie jest to brak, który należy wypełnić, lecz potężna siła kreacyjna. Na przykład, artysta nie tworzy dlatego, że „potrzebuje” namalować obraz, ale dlatego, że „pragnie” wyrazić siebie, uchwycić ulotne piękno, czy skomunikować głęboką prawdę. Podobnie badacz nie odkrywa, aby zaspokoić „potrzebę” wiedzy, ale by zrealizować głębokie „pragnienie” zrozumienia.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Filozoficznie, Bachelardowska koncepcja pragnienia wiąże się z heideggerowskim
„byciem-ku” (Sein-zum), czyli nieustannym dążeniem do przyszłości, do możliwości. Psychologicznie, implikuje to, że nasze prawdziwe
„ja” nie jest sumą naszych zaspokojonych potrzeb, lecz aktywnym procesem realizacji naszych
głębokich, często nieświadomych dążeń i
fantazji. To pragnienie jest źródłem naszej indywidualności, naszych marzeń i naszej zdolności do przekraczania samego siebie. Zrozumienie tego pozwala na głębsze spojrzenie na motywację, wskazując, że najistotniejsze dla ludzkiego rozwoju są nie tyle zewnętrzne bodźce, co wewnętrzne, często irracjonalne, ale potężne impulsy do tworzenia i bycia. Człowiek tworzy swoją tożsamość i świat poprzez to, czego pragnie, a nie tylko to, czego potrzebuje do przetrwania.