Człowiek rzadko myli się dwa razy - na ogół trzy lub więcej.
Człowiek rzadko uczy się na pierwszym błędzie, często tkwi w pętli powtórzeń z powodu oporu, zniekształceń poznawczych lub braku adaptacji.
Głębokie wyjaśnienie cytatu John Perry Barlowa
Cytat Johna Perry'ego Barlowa, „Człowiek rzadko myli się dwa razy - na ogół trzy lub więcej”, to ironiczny komentarz na temat ludzkiego procesu uczenia się i psychiki, który wykracza poza proste spostrzeżenie. Na głębszym poziomie, porusza on kwestie mechanizmów poznawczych, obronnych, a także dynamiki samorozwoju.
Z psychologicznego punktu widzenia, pierwsza pomyłka często służy jako bolesna, lecz skuteczna informacja zwrotna. Jest to moment, w którym rzeczywistość zderza się z oczekiwaniami, wywołując dysonans poznawczy. Człowiek ma tendencję do zapamiętywania negatywnych konsekwencji, a ewolucyjnie rzecz biorąc, unikanie zagrożeń jest kluczowe dla przetrwania. Dlatego też, po pierwszej pomyłce, często następuje proces refleksji i próba zmiany zachowania.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Jednakże, problem pojawia się, gdy ta refleksja jest niewystarczająca lub zniekształcona. Druga pomyłka, która według Barlowa jest rzadka, wymagałaby świadomego zignorowania lekcji z poprzedniej, co jest psychologicznie trudniejsze do wytłumaczenia w kategoriach prostego błędu. Głębsze mechanizmy wchodzą w grę, prowadząc do trzeciej i kolejnych pomyłek.
Można to interpretować jako:
- Niedostateczną introspekcję: Brak głębokiej analizy przyczyn pierwszej pomyłki. Zamiast zrozumieć źródło błędu, człowiek skupia się na jego konsekwencjach, nie modyfikując podstawowych założeń.
- Zniekształcenia poznawcze: Mechanizmy takie jak błąd konfirmacji (szukanie dowodów potwierdzających własne, błędne przekonania) czy nadmierna pewność siebie mogą prowadzić do ignorowania sygnałów ostrzegawczych po pierwszej pomyłce, a tym samym do jej powtórzenia w zmodyfikowanej formie.
- Opór przed zmianą: Ludzie często kurczowo trzymają się swoich nawyków, przekonań, a nawet strategii porażki, ponieważ zmiana wymaga wysiłku, wychodzenia ze strefy komfortu i przyznania się do błędnego osądu. Powtarzanie błędów może być nieświadomą próbą utrzymania spójnego obrazu siebie, nawet jeśli jest on błędny.
- Brak zdolności adaptacyjnych: W niektórych przypadkach, mimo świadomości błędu, brak jest umiejętności opracowania alternatywnych strategii. To zjawisko określa się jako sztywność myślenia lub fiksacja funkcjonalna.
Filozoficznie, cytat Barlowa dotyka problemu woli i wolności wyboru. Czy jesteśmy skazani na powtarzanie tych samych błędów, czy też posiadamy zdolność do świadomej korekty kursu? Odpowiedź, sugerowana przez autora, jest pesymistyczna, ale jednocześnie prowokująca. Wskazuje, że prawdziwe uczenie się nie kończy się na jednej niepowodzeniu, a wymaga ciągłej czujności, pokory i gotowości do głębokiej autorefleksji. Trzecia i kolejne pomyłki są sygnałem, że lekcji nie wyniesiono, lub co gorsza, odrzucono ją.