Dla sukcesu podejście jest równie ważne jak umiejętności.
Nastawienie mentalne (podejście) to katalizator, który uwalnia i rozwija umiejętności, kluczowy dla wytrwałości i dostosowania w obliczu wyzwań.
Rola Nastawienia w Dążeniu do Sukcesu: Głęboka Perspektywa Psychologiczna
Cytat Harry'ego F. Banksa: „Dla sukcesu podejście jest równie ważne jak umiejętności”, jest niezwykle trafny i głęboko zakorzeniony w zasadach psychologii sukcesu oraz psychologii poznawczej. Nie jest to jedynie slogan motywacyjny, lecz fundamentalna zasada rządząca ludzkim działaniem i jego efektywnością.
Z perspektywy psychologicznej, „podejście” można interpretować jako zestaw postaw, przekonań, oczekiwań i nawyków myślowych, które dana jednostka przyjmuje w obliczu wyzwań. Jest to nic innego jak nastawienie mentalne. Psychologia poznawcza jasno dowodzi, że sposób, w jaki postrzegamy świat, problem czy zadanie, w ogromnym stopniu wpływa na nasze reakcje emocjonalne, procesy decyzyjne i w konsekwencji na nasze zachowanie.
Wyobraźmy sobie dwie osoby o identycznych umiejętnościach technicznych. Jedna z nich posiada pozytywne nastawienie – wiarę w swoje możliwości, determinację, odporność na porażki, otwartość na naukę i adaptację. Druga natomiast charakteryzuje się nastawieniem negatywnym – lękiem przed porażką, tendencją do szybkiego poddawania się, brakiem wiary w siebie. Mimo tych samych „umiejętności”, efekt końcowy ich działań będzie diametralnie różny. Osoba z pozytywnym podejściem będzie bardziej skłonna do podjęcia ryzyka, wytrwania w trudnościach, poszukiwania kreatywnych rozwiązań i uczenia się na błędach. Z kolei osoba z negatywnym nastawieniem może zablokować swój potencjał, zniechęcić się przy pierwszej przeszkodzie lub wręcz sabotować własne wysiłki.
To podejście wpływa na tzw. samo-efektywność (self-efficacy), czyli przekonanie jednostki o swojej zdolności do kontrolowania i skutecznego wykonywania działań niezbędnych do osiągnięcia określonych celów. Wysoka samo-efektywność, będąca elementem pozytywnego podejścia, zwiększa motywację, wytrwałość i odporność na stres. Podobnie, koncepcja nastawienia na rozwój (growth mindset) Carol Dweck podkreśla, że wiara w możliwość rozwoju umiejętności poprzez wysiłek i naukę jest kluczowa dla osiągnięcia mistrzostwa, niezależnie od początkowych predyspozycji. Osoby z nastawieniem na rozwój postrzegają wyzwania jako okazje do nauki, a porażki jako cenne lekcje.
Dlatego też, choć umiejętności są fundamentem, to właśnie podejście jest katalizatorem, który uruchamia te umiejętności, pozwala je rozwijać i stosować w praktyce, szczególnie w obliczu przeciwności losu. Bez odpowiedniego nastawienia, nawet największe talenty mogą pozostać niewykorzystane lub zagasnąć pod naporem wyzwań. Sukces nie jest tylko sumą posiadanych kompetencji, ale przede wszystkim rezultatem tego, jak wykorzystujemy te kompetencje, a to w dużej mierze zależy od naszego nastawienia. Ono decyduje o naszej odporności psychicznej, proaktywności i zdolności do adaptacji – cechach kluczowych w dynamicznym świecie.