Dobro stoi wyżej niż piękno.
Dobro, oparte na etyce i działaniu, jest głębsze i trwalsze niż ulotne piękno estetyczne, dając prawdziwy sens i spełnienie.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania nad Cytatem Żeromskiego
Aforyzm Stefana Żeromskiego, „Dobro stoi wyżej niż piękno”, to głęboko humanistyczna deklaracja, która w świetle psychologii może być interpretowana na wielu płaszczyznach. Jego sens nie ogranicza się do prostej hierarchii wartości, lecz ukazuje złożoną interakcję ludzkiej percepcji, moralności i dążenia do sensu. Z psychologicznego punktu widzenia, piękno, często utożsamiane z estetyką, harmonią i przyjemnością wizualną, może być powierzchowne, ulotne i subiektywne. Jego siła oddziaływania, choć potężna, z czasem może słabnąć lub ulegać relatywizacji. Piękno może być doświadczane biernie, bez konieczności angażowania głębszych procesów poznawczych czy moralnych.
Nie musisz już wybuchać ani udawać, że nic Cię nie rusza.
Zrozum, co naprawdę stoi za gniewem, lękiem czy frustracją i naucz się nimi zarządzać, zamiast pozwalać, by rządziły Tobą.
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Natomiast dobro, w rozumieniu Żeromskiego, odnosi się do znacznie bardziej fundamentalnych aspektów ludzkiego doświadczenia. Jest to kategoria etyczna, związana z działaniem, intencją, współczuciem i empatią. Psychologicznie, dążenie do dobra i jego realizacja wiążą się z rozwojem moralnym, poczuciem sensu życia (Viktor Frankl), a także z autentycznością i integralnością osobowości (Carl Rogers). Działania oparte na dobru, takie jak altruizm, sprawiedliwość czy miłość, aktywują w mózgu obszary związane z nagrodą i satysfakcją, oferując znacznie trwalsze i głębsze poczucie spełnienia niż sama estetyka. Dobro buduje relacje międzyludzkie, wzmacnia wspólnoty i przyczynia się do ogólnego dobrostanu psychicznego, zarówno jednostki, jak i społeczeństwa. Można argumentować, że to właśnie dobro, a nie piękno, jest kluczowe dla ludzkiego przetrwania i ewolucji w sensie psychologiczno-społecznym. Piękno może inspirować, ale dobro transformuje i leczy. W sytuacjach kryzysowych, to wartości moralne i etyczne, a nie estetyczne, stają się kompasem dla ludzkiego działania. Dlatego też, choć piękno wnosi radość, to dobro zapewnia fundament dla godnego i sensownego życia. Żeromski, jako pisarz głęboko analizujący kondycję ludzką, uświadamiał, że prawdziwa wartość człowieka tkwi w jego moralnym wyborze i działaniu na rzecz innych, a nie w powierzchownym blichtrze.