Gdyby ludzie stali się nagle cnotliwi, wiele tysięcy musiałoby zginąć z głodu.
Idealna cnotliwość nagle zniszczyłaby biznesy oparte na ludzkich wadach, destabilizując gospodarkę i prowadząc do głodu.
Cytat Georga Christopha Lichtenberga, „Gdyby ludzie stali się nagle cnotliwi, wiele tysięcy musiałoby zginąć z głodu”, jest prowokacyjną refleksją, która na pierwszy rzut oka wydaje się sprzeczna z intuicją. Psychologicznie i filozoficznie odnosi się do złożonej relacji między ludzką naturą (także tą „grzeszną”), strukturami społecznymi (kapitalistycznymi, rynkowymi) a procesami ekonomicznymi.
Filozoficznie, Lichtenberg zdaje się dotykać koncepcji, że moralność absolutna lub idealna cnotliwość może być w pewnych kontekstach niekompatybilna z pragmatyką przetrwania i funkcjonowania systemu. W jego czasach (wiek XVIII) oraz później, systemy ekonomiczne często opierały się na pewnych „niedoskonałościach” ludzkiej natury. Chociaż cnoty takie jak uczciwość, altruizm czy sprawiedliwość są pożądane, to liczne ludzkie motywacje, takie jak chciwość, rywalizacja, egoizm czy nawet pycha, napędzają pewne sektory gospodarki. Przykładem może być produkcja i konsumpcja dóbr luksusowych (napędzana próżnością), rynek rozrywki (odpowiadający na dążenie do przyjemności) czy nawet przemysł zbrojeniowy (oparty na strachu i agresji). Gdyby nagle wszyscy stali się idealnie cnotliwi, oznaczałoby to zanik popytu na produkty i usługi zaspokajające te „niższe” lub „mniej szlachetne” potrzeby.
Psychologiczne znaczenie
Z psychologicznego punktu widzenia, cytat ukazuje złożoność ludzkiej motywacji i jej wpływ na strukturę społeczną i ekonomiczną. Lichtenberg sugeruje, że wiele zawodów i sektorów gospodarki czerpie z „grzesznych” aspektów ludzkiej psychiki.
Nierówności i konsumpcja: Jeśli ludzie byliby idealnie cnotliwi, mogliby zrezygnować z gromadzenia bogactwa, przepychu, kupowania niepotrzebnych rzeczy. To uderzyłoby w produkcję dóbr luksusowych i sektor usług opierający się na zaspokajaniu próżności. Tysiące ludzi zatrudnionych w tych branżach mogłyby stracić pracę i środki do życia.
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!Popyt i podaż: Podobnie, jeśli cnoty takie jak umiarkowanie i prostota stałyby się uniwersalne, popyt na wiele produktów (np. alkohol, słodycze, rozrywka) znacznie by spadł. Dystrybutorzy i producenci tych dóbr również stanęliby w obliczu bankructwa.
Natura ludzka a system: Cytat skłania do refleksji nad tym, na ile obecny system społeczno-ekonomiczny jest przystosowany do „niedoskonałej” natury ludzkiej. Zakłada on, że ludzka natura, z jej wadami i pragnieniami, jest motorem pewnych aspektów ekonomii, a próba jej radykalnego „ulepszenia” (w sensie cnoty) mogłaby zachwiać całą konstrukcją.
Liczby tysięcy osób ginących z głodu, to nie dosłowna prognoza, lecz metafora społecznej destabilizacji i załamania się istniejącego porządku wynikającego z nagłej, radykalnej transformacji ludzkich wartości i zachowań. Podkreśla, że społeczeństwo jest systemem interdependentnych elementów, a nagłe i drastyczne zmiany w jednym obszarze (moralność) mogą mieć katastrofalne konsekwencje w innych (ekonomia, przetrwanie).