Gust i moda przywracają do łask wszystko z wyjątkiem tego, czego czas od nas nie oddalił.
Gust i moda cenią dystans czasu, przywracając to, co zapomniane. To, co stale obecne, nie podlega tej dynamice, bo brakuje mu aury nowości.
Cytat Margot Fonteyn, wybitnej baletnicy, „Gust i moda przywracają do łask wszystko z wyjątkiem tego, czego czas od nas nie oddalił” to prawdziwie głębokie stwierdzenie, które odsłania mechanizmy ludzkiej psychiki i kultury. Z psychologicznego punktu widzenia, odnosi się do naszej złożonej relacji z upływem czasu, pamięcią, pragnieniem nowości, a jednocześnie nostalgii.
Fundamentalnie, cytat mówi o tym, jak gust i moda działają na zasadzie cykliczności i odnowy. To, co było stare i zapomniane, nagle staje się pożądane, ponieważ upływ czasu nadał temu pewną patynę, mitologię, a przede wszystkim – oddalił to od nas. Ta odległość stwarza przestrzeń na ponowne odkrycie, na wrażenie świeżości, nawet jeśli obiekty te istniały już dawno. Jest to zgodne z psychologicznym zjawiskiem zwanym efektem świeżości, gdzie po okresie zapomnienia, coś może zostać ponownie uznane za innowacyjne lub wartościowe. Ludzie często cenią to, co jest nowe lub odnowione. Wymaga to jednak pewnego dystansu.
Co jednak z tym, czego czas od nas nie oddalił? Fonteyn sugeruje, że to, co jest stale obecne, co jest częścią naszego nieprzerwanego teraźniejszości, nie podlega tej samej dynamice przywracania do łask. To, co jest zbyt bliskie, zbyt wszechobecne, zbyt… zwykłe, nie ma tej aury przeszłości, która pozwalałaby na ponowne odkrycie. Z psychologicznego punktu widzenia, nasza percepcja jest silnie warunkowana nowością i kontrastem. Ciągła ekspozycja na coś prowadzi do habituacji – przyzwyczajania się, a co za tym idzie, do utraty wrażliwości na to. Nie potrafimy docenić tego, co jest zawsze pod ręką, ponieważ brak nam perspektywy, którą daje dystans i tęsknota.
Można to interpretować również jako refleksję nad tym, co jest niezmienne w ludzkim doświadczeniu. Istnieją pewne fundamentalne aspekty życia, emocje, relacje, które są z nami zawsze i nigdy nie znikają na tyle, by mody mogły je „odkryć na nowo”. Na przykład, miłość, strach, strata – te doświadczenia są uniwersalne i ponadczasowe. Nie podlegają modzie, bo nigdy nie „oddaliły się” od nas na tyle, by wymagać ponownego wprowadzenia do obiegu kulturowego. One są stałe, a przez to często niedoceniane w swoim codziennym wymiarze, bo nie oferują dreszczyku nowości czy powrotu.
Podsumowując, cytat Fonteyn to głęboka psychologiczna obserwacja dotycząca dynamiki percepcji, wartościowania i nostalgii w kulturze. Ujawnia, jak nasza psychika jest ukształtowana przez ciągłe poszukiwanie nowości i jednocześnie tęsknotę za tym, co kiedyś było, a także uświadamia, że paradoksalnie, to co jest z nami zawsze, może być tym, czego najmniej dostrzegamy i doceniamy.