I na cóż nam się przyda, że będziemy mieli kiedyś majątek, skoro posiądziemy go wówczas, gdy miną najpiękniejsze lata.
Majątek odłożony na później traci wartość, gdy miną najlepsze lata życia, podkreślając wagę teraźniejszych doświadczeń.
Aksjomat doczesności i psychologia 'teraz'
Cytat Moliera uderza w samo serce ludzkiej motywacji i percepcji czasu. Jego sens filozoficzny tkwi w podkreśleniu fundamentalnego aksjomatu doczesności: wartość doświadczenia i posiadania jest nierozerwalnie związana z momentem, w którym ono następuje. Majątek, status, sukces – wszystkie te dążenia, które często kształtują nasze życiowe strategie, tracą na znaczeniu, gdy ich osiągnięcie koliduje z utratą najcenniejszego zasobu: czasu, zwłaszcza tego, który przypada na najpełniejsze i najbardziej dynamiczne lata życia.
Z psychologicznego punktu widzenia, Molier odwołuje się do zjawiska znanego jako „discounting przyszłości” lub „utrata wartości przyszłych nagród”. Ludzki umysł ma naturalną tendencję do przypisywania większej wagi nagrodom natychmiastowym niż tym odległym. Emocjonalna intensywność i świeżość doznań są najwyższe, gdy są doświadczane w „teraz”. Odkładanie szczęścia, radości, czy wolności na później, w nadziei na osiągnięcie materialnego zabezpieczenia, jest psychologiczną transakcją, w której ryzykujemy utratę bezpowrotnych możliwości doświadczania życia w pełni.
Cytat ten zmusza do refleksji nad hierarchią wartości. Majątek, choć istotny dla bezpieczeństwa i komfortu, przestaje być celem samym w sobie, gdy staje się przeszkodą w realizacji autentycznych potrzeb i pragnień. Dla Moliera, a co za tym idzie, dla psychiki ludzkiej, autentyczne spełnienie wiąże się z bieżącym przeżywaniem, nie z perspektywą odległego posiadania. Odzwierciedla to często spotykane poczucie żalu u osób, które po latach ciężkiej pracy, już na emeryturze, zdają sobie sprawę, że poświęciły „najpiękniejsze lata” na coś, co ostatecznie nie przyniosło im oczekiwanej satysfakcji, braku energii, zdrowia czy bliskich do dzielenia radości z posiadanego majątku. Jest to przestroga przed pułapką, w której środki (majątek) stają się celem, a cel (szczęście, spełnienie) zostaje odłożony na nieokreśloną przyszłość, która może nigdy nie nadejść w pożądanej formie.