Każda żywa komórka ma w sobie mechanizm samozniszczenia - żywy organizm jest sumą komórek. Cała cywilizacja jest sumą organizmów.
Cytat podkreśla cykliczność życia/śmierci: od komórki, przez organizm, po cywilizację. To metafora nieuchronnych zmian i transformacji psychicznych i społecznych.
Cytat Andrzeja Majewskiego, „Każda żywa komórka ma w sobie mechanizm samozniszczenia - żywy organizm jest sumą komórek. Cała cywilizacja jest sumą organizmów”, stanowi głęboką refleksję nad cyklicznością życia i śmierci, zarówno na poziomie biologicznym, jak i społecznym. Z perspektywy psychologicznej, jego znaczenie wykracza poza samo biologiczną efemeryczność, dotykając fundamentalnych aspektów ludzkiej natury, lęku przed końcem i dynamiki zbiorowej.
Pierwsza część zdania, mówiąca o mechanizmie samozniszczenia w komórce, odwołuje się do zjawiska apoptozy – programowanej śmierci komórki. Jest to proces niezbędny do prawidłowego rozwoju i zdrowia organizmu, usuwający uszkodzone lub niepotrzebne komórki. Psychologicznie, można to interpretować jako metaforę nieuchronności zmian i transformacji w życiu jednostki. Lęk przed końcem i utratą, choć naturalny, jest często źródłem cierpienia. Zrozumienie, że „śmierć” (czy to komórki, czy pewnego etapu życia) jest integralną częścią „życia”, może prowadzić do większej akceptacji przemijania i adaptacji do nowych warunków. Na poziomie indywidualnym, oznacza to, że aby nastąpił rozwój, pewne stare schematy myślenia, zachowania czy nawet tożsamości muszą „umrzeć”, aby zrobić miejsce dla nowych. To bolesny, lecz niezbędny proces psychiczny.
Rozszerzenie tej analogii na organizm, a następnie na cywilizację, jest kluczowe. „Żywy organizm jest sumą komórek” – oznacza, że kondycja całości jest bezpośrednio zależna od kondycji jej części. W psychologii społecznej, cywilizacja jest postrzegana jako złożony system, w którym każda jednostka, ze swoimi lękami, aspiracjami i zachowaniami, wpływa na całą strukturę. Mechanizm samozniszczenia w cywilizacji może objawiać się w postaci zjawisk społecznych – konfliktów, kryzysów kulturowych, załamania wartości czy upadku instytucji. Są to procesy, które z perspektywy jednostki mogą być postrzegane jako destrukcyjne, jednak z szerszej perspektywy historycznej, często prowadzą do gruntownych przemian i narodzin nowych form organizacji społecznej. Lęk przed rozpadem cywilizacji, widoczny w wielu dyskursach społecznych, jest odzwierciedleniem głęboko zakorzenionego lęku przed utratą bezpieczeństwa i sensu. Jednakże, tak jak w przypadku komórek, pewne formy społeczne mogą potrzebować „śmierci”, aby ustąpić miejsca bardziej adaptacyjnym i zrównoważonym strukturom. Refleksja nad tym cytatem zachęca do zadawania pytań o naszą odpowiedzialność wobec „zdrowia” cywilizacji i o to, jak nasze indywidualne postawy przyczyniają się do jej witalności lub (potencjalnego) samozniszczenia. To nie pesymistyczne spojrzenie na koniec, lecz wezwanie do zrozumienia dynamicznego cyklu istnienia i transformacji.