Kiedy Bóg zstąpił na ziemię po raz pierwszy, przyniósł życie i śmierć, gdy zstąpił po raz drugi, przyniósł piekło.
Bóg najpierw uosabiał życie i śmierć (naturalne), potem kary i strach (ludzkie konstrukty religijne).
Sformułowanie Marka Twaina „Kiedy Bóg zstąpił na ziemię po raz pierwszy, przyniósł życie i śmierć, gdy zstąpił po raz drugi, przyniósł piekło” to głęboka refleksja nad ewolucją ludzkiego rozumienia boskości i moralności, a także psychologicznym wpływem instytucji religijnych na kondycję człowieka. Psychologicznie, cytat ten odnosi się do sposobu, w jaki człowiek konstruuje swoje postrzeganie transcendencji i jak to postrzeganie wpływa na jego doświadczenie świata.
Pierwsze zstąpienie Boga, przynoszące życie i śmierć, symbolizuje pierwotny, bardziej fundamentalny i być może mniej skomplikowany etap wiary. Odzwierciedla to archetypiczne doświadczenie ludzkości wobec narodzin i kresu, sił natury, które są zarówno twórcze, jak i destrukcyjne. W ujęciu psychologicznym, ten etap odpowiadałby wielkim mitom kosmogonicznym i eschatologicznym, które pomagały ludziom radzić sobie z egzystencjalnym lękiem przed nieznanym, nadając sens cyklowi życia i umierania. Bóg jest tu siłą sprawczą wszechświata, źródłem bytu, ale także nieuchronnego końca. Nie ma tu jeszcze skomplikowanej teologii grzechu czy kary.
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Drugie zstąpienie, które przynosi piekło, stanowi psychologiczną ewolucję i komplikację tego pierwotnego obrazu. Pojawienie się koncepcji piekła, jako miejsca wiecznej kary, jest psychologicznym konstruktem, który wprowadza lęk, poczucie winy i potrzebę spełnienia określonych dogmatów. Z perspektywy psychologii humanistycznej, a zwłaszcza egzystencjalnej, piekło symbolizuje nie tylko zewnętrzne potępienie, ale przede wszystkim wewnętrzne stany cierpienia, poczucia beznadziei i odrzucenia, które mogą być generowane przez społeczne i religijne normy. Tworzy to system kontroli społecznej oparty na strachu, który może prowadzić do alienacji jednostki, tłumienia naturalnych instynktów i poczucia nieadekwatności.
Z punktu widzenia psychologii rozwoju religijnego, cytat ten może być interpretowany jako przejście od religii opartej na cudzie i tajemnicy do religii opartej na moralności i karze. To drugie pojawienie się Boga, z piekłem w tle, może reprezentować utratę niewinności w rozumieniu boskości, gdzie pierwotna akceptacja życia i śmierci zostaje zastąpiona przez etyczny dualizm dobra i zła, prowadzący do wewnętrznego rozdarcia i psychicznego cierpienia. Piekło staje się metaforą dla ciężaru odpowiedzialności, osądu i moralnego dyktatu, które religia może nałożyć na ludzką psychikę, oddalając jednostkę od pierwotnego, intuicyjnego połączenia z transcendencją.