Kłamstwo bywa logiczniejsze niż prawda.
Kłamstwo może wydawać się logiczniejsze, bo jest skonstruowane; prawda bywa chaotyczna i trudniejsza w odbiorze.
Kłamstwo jako Konstrukcja Logiczna: Paradoks Percepcji i Rzeczywistości
Cytat Stefana Kisielewskiego, „Kłamstwo bywa logiczniejsze niż prawda”, uderza w samo serce ludzkiej percepcji, logiki i psychiki. Z perspektywy psychologicznej, nie jest to stwierdzenie o obiektywnej wyższości kłamstwa, lecz raczej o jego zdolności do stwarzania przekonującej, spójnej narracji, która może wydawać się bardziej racjonalna niż chaotyczna, nieuporządkowana, a czasem nawet nieprawdopodobna prawda.
Logika kłamstwa często wynika z jego konstrukcji. Tworząc kłamstwo, osoba ma pełną kontrolę nad wprowadzonymi informacjami. Może eliminować sprzeczności, dopasowywać fakty do pożądanej narracji, a nawet przewidywać potencjalne pytania, budując wokół nich logiczne ‘ramy’. Prawda natomiast, w swojej surowej postaci, często jest złożona, wielowymiarowa, pełna luk i nieścisłości. Może zawierać elementy, które wydają się irracjonalne lub niewygodne, co sprawia, że jej akceptacja wymaga większego wysiłku poznawczego.
Psychologicznie, ludzie mają tendencję do poszukiwania spójności i redukcji dysonansu poznawczego. Kłamstwo, które prezentuje prostą, klarowną i wewnętrznie spójną historię, może być łatwiej przyswajane i akceptowane przez umysł. W kontraście, prawda, która jest z natury bywa chaotyczna i złożona, może prowokować dysonans, zmuszając do konfrontacji z niejasnościami, co jest często psychologicznie mniej komfortowe. Ludzka potrzeba bezpieczeństwa i przewidywalności także odgrywa rolę; kłamstwo może oferować fałszywe poczucie stabilności, podczas gdy prawda może być destabilizująca.
W kontekście społecznym, kłamstwo staje się „logiczniejsze” również dlatego, że może być dopasowane do oczekiwań, uprzedzeń i istniejących schematów myślowych odbiorcy. Kłamca, świadomie lub nieświadomie, tworzy narrację, która rezonuje z przekonaniami słuchacza, co ułatwia jej przyjęcie. Prawda, ponieważ jest niezależna od tych czynników, może być trudniejsza do zaakceptowania, zwłaszcza gdy podważa głęboko zakorzenione przekonania.
Ostatecznie, cytat Kisielewskiego jest potężnym przypomnieniem o subiektywności ludzkiej percepcji i o tym, że „logiczność” jest kategorią, która jest często kształtowana przez nasze wewnętrzne potrzeby, uprzedzenia i zdolność do przetwarzania informacji. Nie oznacza to, że kłamstwo jest lepsze, ale że jest to narzędzie, które może wykorzystywać luki w naszej psychice, aby wydawać się bardziej przekonującym niż sama prawda.