Moc w sensie dominacji jest perwersją ludzkiej potencji, tak samo jak sadyzm seksualny jest perwersją — miłości płciowej.
Dominacja to perwersja ludzkiej potencji, analogiczna do sadyzmu jako perwersji miłości, wynikająca z lęku i słabości, nie z prawdziwej siły.
Zrozumienie Perwersji Mocy i Miłości Według Ericha Fromma
Cytat Ericha Fromma „Moc w sensie dominacji jest perwersją ludzkiej potencji, tak samo jak sadyzm seksualny jest perwersją — miłości płciowej” dotyka sedna jego filozofii psychologicznej, koncentrującej się na naturze człowieka, jego potrzebach i patologiach. Fromm, jako neofreudysta i humanistyczny psycholog, widział w człowieku istotę dążącą do samorealizacji i tworzenia, a nie jedynie do zaspokajania popędów.
Kluczowe w cytacie jest rozróżnienie pomiędzy potencją a mocą w sensie dominacji. Prawdziwa ludzka potencia, w ujęciu Fromma, to zdolność do produktywnej i twórczej aktywności, do miłości, do rozwijania własnych możliwości i współpracy z innymi. To siła do bycia, do autentycznego istnienia. Jest to stan wewnętrzny, emanujący na zewnątrz w postaci twórczej ekspresji i budowania relacji.
Natomiast „moc w sensie dominacji” to coś zupełnie odmiennego. Fromm postrzega ją jako dążenie do kontrolowania i podporządkowywania sobie innych, do sprawowania władzy nad ich wolą i działaniami. Jest to siła używana przeciwko innym, a nie dla nich czy z nimi. Z psychologicznego punktu widzenia, dominacja często wywodzi się z lęku, poczucia bezsilności i niepewności. Osoba, która dąży do dominacji, nie czuje się wewnętrznie silna; wręcz przeciwnie, jej potrzeba kontrolowania świadczy o braku wewnętrznej potencji. Dominacja staje się kompensacją, próbą uzyskania poczucia wartości poprzez umniejszanie innych.
Nie musisz już wybuchać ani udawać, że nic Cię nie rusza.
Zrozum, co naprawdę stoi za gniewem, lękiem czy frustracją i naucz się nimi zarządzać, zamiast pozwalać, by rządziły Tobą.
Czy Twój związek Cię wspiera,
czy wyczerpuje?
Jeśli w relacji czujesz samotność lub zagubienie, to znak, że czas odzyskać siebie i stworzyć związek, który naprawdę będzie Cię wspierać 🤍
Analogia z sadyzmem seksualnym jest tu niezwykle trafna i rzuca światło na głęboką psychologiczną patologię obu zjawisk. Seksualność, w swojej zdrowej i twórczej formie, ma na celu połączenie, bliskość, przyjemność i wymianę. Miłość płciowa to akt wzajemnego dawania i brania, jest wyrazem intymności i akceptacji drugiego człowieka. Sadyzm seksualny jest natomiast wypaczeniem tego pierwotnego celu. Zamiast jedności, pojawia się pragnienie zadawania bólu, upokorzenia, kontrolowania ciała i woli drugiej osoby. Sadyzm nie dąży do połączenia, lecz do ujarzmienia – i w tym sensie jest niszczycielski dla obu stron. Sadysta nie jest zdolny do prawdziwej miłości, ponieważ jego pragnienie kontroli przesłania zdolność do empatii i wzajemności.
Podobnie, dążenie do dominacji w życiu społecznym, politycznym czy interpersonalnym, jest perwersją ludzkiej potencji. Zdrowa „potencja” objawia się w autonomii, w tworzeniu, w zdolności do miłości i współtworzenia. Dominacja natomiast jest dążeniem do czerpania siły z osłabiania innych, co w efekcie prowadzi do alienacji i izolacji dominującego. Jest to samonapędzający się cykl, w którym osoba dominująca staje się coraz bardziej zależna od swojej władzy nad innymi, tracąc zdolność do autentycznych relacji i wewnętrznej wolności.
Fromm podkreśla, że obie perwersje – dominacja i sadyzm – mają korzenie w niezdolności do prawdziwej miłości i produktywnego życia. Nie są one wyrazem siły, lecz słabości i lęku przed wolnością i odpowiedzialnością za własne życie.