PositiveLife

Na starość jest młodość potrzebniejsza niż za młodu.

Ten intrygujący aforyzm Hugo Dionizego Steinhausa dotyka głębokich warstw ludzkiej psychiki i procesu rozwoju osobistego. Na pierwszy rzut oka wydaje się paradoksalny: jakże młodość, która z definicji przynależy do wczesnych lat życia, może być "potrzebniejsza" w starości? Klucz do zrozumienia tkwi w psychologicznej interpretacji pojęcia "młodości". Nie chodzi tu bowiem o wiek chronologiczny, lecz o **pewien stan ducha, zbiór postaw i dynamicznych procesów psychologicznych**.

Za młodu, czyli w okresie dzieciństwa i adolescencji, młodość jest stanem naturalnym, nieświadomie danym. Charakteryzuje się spontanicznością, ciekawością świata, otwartością na nowe doświadczenia, skłonnością do ryzyka, dynamicznym rozwojem poznawczym i emocjonalnym. Jest to czas intensywnego uczenia się i adaptacji, ale często też beztroski i braku pełnej odpowiedzialności. "Młodość" jest wtedy siłą napędową, naporem, który propeluje jednostkę przez kamienie milowe rozwoju.

W starości natomiast, ta sama "młodość" – rozumiana jako **wewnętrzna witalność, zdolność do adaptacji, ciekawość, otwartość na zmiany, gotowość do uczenia się i poczucie sensu życia** – staje się kluczowym zasobem psychologicznym, a wręcz warunkiem dobrego starzenia się. Z wiekiem pojawiają się naturalne ograniczenia fizyczne, utrata bliskich, zmiana ról społecznych, a często też poczucie wykluczenia. W obliczu tych wyzwań, "młodość" w sensie psychologicznym pozwala człowiekowi starszemu na:

• Rezygnację z dogmatycznych przekonań i otwartość na nowe idee, które mogą podważyć dotychczasowy światopogląd.
• Utrzymanie i rozwijanie pasji, które nadają życiu sens i cel, przeciwdziałając apatii i anhedonii.
• Aktywne uczestnictwo w życiu społecznym, mimo ewentualnych barier fizycznych, co sprzyja poczuciu przynależności i budowaniu relacji.
• Zdolność do adaptacji do zmian, zarówno tych zewnętrznych (technologicznych, społecznych), jak i wewnętrznych (związanych ze zdrowiem).
• Zachowanie poczucia humoru i dystansu do siebie, co łagodzi stres i podnosi jakość życia.
• Ciągłe uczenie się i doskonalenie, co utrzymuje sprawność umysłową i poczucie sprawczości.

Psychologicznie, starość jest testem na to, czy człowiek potrafi zachować **elastyczność psychiczną** i **zdolność do transcendencji** – wyjścia poza własne ograniczenia i utrwalone schematy. "Młodość" w starości to zatem **świadomie pielęgnowana postawa życiowa**, wybór aktywnego zaangażowania zamiast rezygnacji, ciekawości zamiast obojętności, rozwoju zamiast regresji. Potrzebna jest bardziej, bo jej brak w młodym wieku stanowi pewną stratę (np. niewykorzystanie potencjału), ale w starości jej brak grozi znacznie poważniejszymi konsekwencjami: izolacją, depresją, poczuciem beznadziei i utratą godności. Jest to więc nie tyle pragnienie powrotu do przeszłości, co **świadoma inwestycja w jakość "teraz" i "jutro"**, aby uniknąć mentalnego zestarzenia się przedwcześnie.