Nie ten jest ubogi, kto mało ma, ale ten, kto chce mieć więcej.
Ubóstwem jest nie brak posiadania, a nienasycone pragnienie, które prowadzi do wiecznego niezaspokojenia i psychologicznego poczucia braku.
Arystotelesowski ideał, stoicka cnota i współczesna psychologia dobrostanu.
Cytat Seneki: „Nie ten jest ubogi, kto mało ma, ale ten, kto chce mieć więcej.” rezonuje z podstawowymi założeniami zarówno starożytnej filozofii, jak i współczesnej psychologii dobrostanu. Jest to głębokie oświadczenie na temat natury ubóstwa i bogactwa, przekraczające powierzchowne rozumienie posiadania materialnego. Seneka, jako stoik, kładzie nacisk na wewnętrzny stan umysłu i postawę wobec świata, a nie na zbiór zewnętrznych okoliczności.
Z perspektywy psychologicznej, cytat ten odnosi się do koncepcji hedonicznej adaptacji i dążenia do osiągnięć. Hedoniczna adaptacja to tendencja ludzi do szybkiego powracania do względnie stabilnego poziomu szczęścia, nawet po znaczących pozytywnych lub negatywnych wydarzeniach życiowych. Oznacza to, że po początkowej radości z posiadania czegoś nowego, np. większego domu czy droższego samochodu, poziom zadowolenia powraca do punktu wyjścia, a człowiek zaczyna pragnąć czegoś jeszcze. To nieustanne dążenie do „więcej” jest pułapką, która prowadzi do permanentnego poczucia braku, niezależnie od stanu posiadania. Ubóstwo w tym kontekście to nie brak pieniędzy, lecz niezaspokojone pragnienie dalszych zewnętrznych gratyfikacji.
Kolejnym aspektem jest psychologia potrzeb i motywacji. Abraham Maslow w swojej hierarchii potrzeb wskazywał, że po zaspokojeniu podstawowych potrzeb fizjologicznych i bezpieczeństwa, ludzie dążą do miłości, przynależności, szacunku i samorealizacji. Seneka sugeruje, że ugrzęźnięcie na poziomie nieustannej pogoni za dobrami materialnymi (nawet jeśli te dobra są już w posiadaniu) uniemożliwia osiągnięcie wyższych szczebli hierarchii i prawdziwego poczucia spełnienia. Chęć posiadania „więcej” staje się tu swego rodzaju obsesyjną potrzebą, która zniekształca perspektywę i prowadzi do ciągłego niezadowolenia.
Filozoficznie, cytat odzwierciedla stoicką cnotę autarkii – samowystarczalności wewnętrznej. Prawdziwe bogactwo według Seneki leży w umiejętności bycia zadowolonym z tego, co się ma, i uniezależnienia swojego dobrostanu od zewnętrznych zmiennych. Ten, kto chce mieć więcej, jest psychologicznie uzależniony od zaspokajania nieskończonych pragnień, co prowadzi do ciągłego poczucia deficytu i niezaspokojenia. To poszukiwanie szczęścia na zewnątrz jest z natury syzyfowe. Prawdziwe bogactwo to zatem wewnętrzna postawa akceptacji i zadowolenia, wolność od przymusu posiadania.