Niejeden marnuje czas dany mu do przeżycia, ponieważ martwi się, że ma tego czasu tak mało.
Lęk przed brakiem czasu paradoksalnie prowadzi do jego marnowania, paraliżując działania i uniemożliwiając pełne przeżywanie chwili.
Aksjomat Kotarbińskiego i paradoks obfitości
Cytat Tadeusza Kotarbińskiego, «Niejeden marnuje czas dany mu do przeżycia, ponieważ martwi się, że ma tego czasu tak mało», jest głęboko rezonującym aksjomatem, który odsłania paradoks ludzkiej egzystencji i złożony splot psychologicznych mechanizmów. Na pierwszy rzut oka, zdanie to wydaje się proste, lecz jego wnętrze kryje warstwy filozoficznej refleksji nad wartością czasu, ludzką percepcją braku oraz destrukcyjnym wpływem lęku na nasze działania.
Z perspektywy filozoficznej, Kotarbiński dotyka tu problemu aksjologii czasu – tego, jak nadajemy mu wartość i jak ta wartość wpływa na nasze życie. Czas jest zasobem ograniczonym i nieodnawialnym, co naturalnie rodzi w nas świadomość jego ulotności. Jednakże, jak zauważa Kotarbiński, ta świadomość, zamiast katalizować produktywność i pełne wykorzystanie każdej chwili, często prowadzi do paraliżu. To, co powinno być motorem, staje się hamulcem. Jest to pewnego rodzaju ironia egzystencjalna – im bardziej uświadamiamy sobie skończoność, tym mniej efektywnie nią zarządzamy. Można to interpretować jako brak zdolności do życia tu i teraz, wynikający z projekcji lęku w przyszłość i przeszłość, a nie z pełnego zaangażowania w teraźniejsze doświadczenie.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
Z psychologicznego punktu widzenia, kluczową rolę odgrywają tu mechanizmy lęku przed stratą oraz perfekcjonizmu. Obawa przed niewystarczającą ilością czasu może wywoływać rodzaj lęku anticipacyjnego – paraliżującego strachu przed tym, że nie zdążymy, nie osiągniemy, nie doświadczymy. Ten lęk manifestuje się często w postaci prokrastynacji. Paradoksalnie, zamiast działać prężnie, osoba pogrążona w tym lęku spędza czas na zamartwianiu się, planowaniu bez realizacji, lub unikaniu zadań z obawy przed niepowodzeniem wynikającym z ograniczeń czasowych. To jest destrukcyjny cykl: lęk przed brakiem czasu prowadzi do marnowania czasu, co z kolei pogłębia lęk.
Dodatkowo, można w tym dopatrzeć się rysów psychologii poznawczej, a konkretnie zniekształceń poznawczych. Kluczowe jest tu katastrofizowanie – tendencja do wyolbrzymiania negatywnych konsekwencji braku czasu. Zamiast skupiać się na tym, co można zrobić z dostępnym czasem, umysł skupia się na potencjalnych niedostatkach. Wartość czasu przesuwa się z jego jakości na ilość. Cytat Kotarbińskiego jest więc nie tylko krytyką marnotrawstwa, ale przede wszystkim głęboką refleksją nad ludzką skłonnością do samoograniczania się pod wpływem lęku i niewłaściwej percepcji rzeczywistości. Podkreśla on potrzebę świadomego podejścia do życia i przekierowania energii z zamartwiania się na autentyczne, pełne zaangażowania przeżywanie każdej chwili.