O seksie, podobnie jak o rzeczywistości, można powiedzieć, że im więcej o nim czytasz, tym mniej o nim wiesz i tym mniej sprawia ci przyjemności.
Nadmiar wiedzy teoriotycznej tłumi bezpośrednie doświadczenie, redukując przyjemność z seksu i zrozumienie rzeczywistości; liczy się autentyczne przeżycie, nie tylko analiza.
Paradoks Wiedzy i Doświadczenia w Sferze Seksualności i Rzeczywistości
Anthony de Mello, w swoim trafnym spostrzeżeniu, dotyka fundamentalnego paradoksu ludzkiego doświadczenia:
im więcej intelektualnej wiedzy gromadzimy na dany temat, tym bardziej oddalamy się od jego bezpośredniego, zmysłowego i intuicyjnego przeżywania.
Porównanie seksu do rzeczywistości nie jest przypadkowe; obie domeny są z natury swojej
doświadczalne, immersyjne i wielowymiarowe
, a próba ich sprowadzenia do kategorii czysto racjonalnych, werbalnych i analitycznych prowadzi do zubożenia.
Kiedy czytamy o seksie, absorbujemy wiedzę teoretyczną – statystyki, techniki, psychologię, socjologię. Proces ten jest z natury
dyskursywny, linearny i redukcyjny
. Seks, jako akt cielesny i emocjonalny, opiera się na
zmysłach, intuicji, spontaniczności i intersubiektywności
. Nadmiar wiedzy książkowej może prowadzić do:
- Nadmiernej autokontroli i samokrytyki: Zamiast oddawać się płynącej z chwili przyjemności, zaczynamy analizować, czy nasze doznania i działania są „poprawne” według poznanych schematów. To prowadzi do paraliżu przez analizę, hamując naturalną ekspresję i spontaniczność.
- Dehumanizacji i utowarowienia: Jeśli seks staje się zbiorem technik i strategii, przestaje być doświadczeniem głębokiej intymności i połączenia z innym człowiekiem, a staje się narzędziem do osiągnięcia określonych celów.
- Utraty „niewinności” i odkrywczości: Wiedza może pozbawić nas elementu niespodzianki i ciekawości, czyniąc doświadczenie przewidywalnym i pozbawionym dreszczyku odkrycia.
Analogicznie, w kontekście rzeczywistości, nadmierna analiza, próba sklasyfikowania i zrozumienia wszystkiego w kategoriach intelektualnych, może prowadzić do utraty
bezpośredniego kontaktu z bytem, z chwilą obecną
. Filozofie Wschodu, takie jak buddyzm, często podkreślają, że prawdziwe zrozumienie rzeczywistości pochodzi z wewnętrznego doświadczenia i medytacji, a nie z intelektualnych konstrukcji. De Mello, z jego jezuickim i mistycznym tłem, z pewnością rezonował z tą perspektywą.
Kluczem jest równowaga:
wiedza może poszerzyć nasze horyzonty, ale nigdy nie zastąpi bezpośredniego, zmysłowego i emocjonalnego doświadczenia. Prawdziwa mądrość polega na umiejętności odłożenia książki i pełnego zanurzenia się w życiu.