Piękno jest obecne, trzeba tylko chcieć je widzieć lub przynajmniej rozmyślnie nie zamykać oczu.
Piękno istnieje, lecz jego dostrzeżenie wymaga otwartej uwagi i aktywnego wyboru, by nie ignorować pozytywnych aspektów rzeczywistości.
Piękno jako percepcja i wybór: Głębia psychologiczna cytatu Fontane
Cytat Theodora Fontane'a, „Piękno jest obecne, trzeba tylko chcieć je widzieć lub przynajmniej rozmyślnie nie zamykać oczu”, skrywa w sobie głębokie prawdy z pogranicza psychologii poznawczej, egzystencjalnej i pozytywnej. Nie jest to jedynie poetycka fraza, lecz zaproszenie do refleksji nad naszą aktywną rolą w doświadczaniu świata.
Filozoficznie, cytat ten dotyka kwestii obiektywności versus subiektywności piękna. Fontane zdaje się sugerować, że piękno samo w sobie jest – istnieje niezależnie od nas, jako inherentna cecha rzeczywistości lub potencjał w niej zawarty. Jednak kluczowe jest tu „chcenie widzieć” lub „nie zamykanie oczu”. To ten element wprowadza wymiar psychologiczny i egzystencjalny. Nie wystarczy pasywnie czekać na objawienie piękna; musimy aktywnie na nie być otwartymi.
Z perspektywy psychologii poznawczej, cytat odnosi się do naszej uwagi i schematów percepcyjnych. Świat jest nieskończenie złożony, a nasz mózg, aby uniknąć przeciążenia informacyjnego, selekcjonuje bodźce i interpretuje je na podstawie wcześniejszych doświadczeń, przekonań i nastawień. Jeśli nasze wewnętrzne nastawienie jest negatywne, jeśli jesteśmy zestresowani, zmęczeni, skupieni na problemach, będziemy mieli tendencję do filtrowania piękna, ignorowania go lub wręcz nierejestrowania. „Zamykanie oczu” to metafora dla tego mentalnego filtrowania – dla bierności, rutyny lub cynizmu, które przesłaniają nam subtelne piękno codzienności.
Psychologia pozytywna, z kolei, podkreśla wagę świadomej praktyki wdzięczności i uważności (mindfulness). Uważność uczy nas dostrzegania teraźniejszości w jej całej pełni, bez osądzania. W tym kontekście, „chcenie widzieć” staje się świadomym wysiłkiem, by skupić uwagę na pozytywnych aspektach, na szczegółach, które mogą umykać w pośpiechu. To także kwestia intencji – jeśli szukamy piękna, mamy większe szanse je znaleźć. Cytat Fontane'a można interpretować jako wezwanie do aktywnego kształtowania naszej perspektywy i do kultywowania wewnętrznej wrażliwości na pozytywne strony życia. Otwartość na piękno staje się więc formą proaktywnej higieny psychicznej, budującą odporność i poczucie sensu.
Wreszcie, cytat dotyka również wolności wyboru – czy chcemy widzieć piękno, czy też wolimy (świadomie lub nie) pozostawać w stanie zamknięcia. Jest to przypomnienie, że choć na wiele rzeczy nie mamy wpływu, kontrolujemy naszą wewnętrzną postawę i sposób, w jaki konstruujemy naszą rzeczywistość mentalną. Piękno jest darem, ale jego percepcja jest naszym wyborem.