
Śmierć sama w sobie nie jest straszna, lecz tylko mniemanie, że jest straszna, jest straszne.
Nie lękamy się śmierci, lecz naszych myśli i przekonań o niej. Zmiana tych przekonań uwalnia od strachu.
Epitketowe stwierdzenie o „straszności” śmierci dotyka sedna ludzkiego doświadczenia lęku i stanowi głęboki wgląd w mechanizmy psychologiczne, przez które interpretujemy rzeczywistość. Z psychologicznego punktu widzenia, klucz leży w rozróżnieniu pomiędzy obiektywnym zdarzeniem (śmiercią) a subiektywną interpretacją tego zdarzenia (mniemaniem, że jest ona straszna). To rozróżnienie jest fundamentalne dla wielu nurtów psychoterapii, zwłaszcza poznawczo-behawioralnych, które podkreślają rolę myśli i przekonań w kształtowaniu emocji i zachowań.
Z filozoficznego punktu widzenia, Epiktet, jako stoik, akcentował konieczność akceptacji rzeczy niezależnych od naszej woli. Śmierć jest ostatecznym, nieuniknionym faktem egzystencji. Lęk przed nią wynika nie z samego faktu umierania, lecz z naszych przekonań na temat tego, co oznacza śmierć: utratę, ból, nieznane, rozpad tożsamości. To właśnie te przekonania, często nieuświadomione i głęboko zakorzenione, są źródłem cierpienia. Stoicy wierzyli, że kontrolując nasze myśli i osądy, możemy uwolnić się od emocjonalnego cierpienia, które jest produktem naszych własnych interpretacji, a nie zewnętrznych zdarzeń.

W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Psychologicznie, mniemanie, że śmierć jest straszna, wiąże się z lękiem egzystencjalnym. To nie tylko strach przed umieraniem, ale także głębszy niepokój związany z ulotnością życia, jego sensem i ostatecznym końcem. W perspektywie psychoterapii egzystencjalnej, zaakceptowanie śmierci jako naturalnego elementu życia pozwala na pełniejsze życie tu i teraz, ceniąc jego wartość. Zamiast unikać myśli o śmierci, co często prowadzi do kompulsywnych zachowań i zaniku autentyczności, podejście stoickie i egzystencjalne zachęca do konfrontacji. Przetworzenie tych lęków może prowadzić do większej wolności psychologicznej i wewnętrznego spokoju. Zmniejszenie lęku przed śmiercią nie polega na jej ignorowaniu, lecz na zmianie perspektywy i przekonań na jej temat, co jest procesem transformacji poznawczej i emocjonalnej.