Wszystko, co powstało, ginie, a co wzrosło, starzeje się.
Wszystko przemija. Ludzka psychika zmaga się z lękiem przed nietrwałością, dążąc do akceptacji życia i śmierci jako naturalnych procesów.
Kruchość Istnienia i Ludzka Kondycja: Psychologiczna Refleksja nad Aforyzmem Salustiusza
Aforyzm Salustiusza, "Wszystko, co powstało, ginie, a co wzrosło, starzeje się", to lakoniczna, lecz niezwykle głęboka refleksja nad podstawową prawdą egzystencji: nietrwałością wszystkiego, co materialne i fenomenologiczne. Z perspektywy psychologicznej, jego sedno leży w konfrontacji z nieuchronnością przemijania, która stanowi jeden z fundamentalnych lęków i jednocześnie motorów napędowych ludzkiej psychiki. Cytat uderza w nasze pierwotne pragnienie stabilności i wiecznego trwania, kwestionując je z zimną, stoicką wręcz precyzją.
Pierwsza część aforyzmu, „Wszystko, co powstało, ginie”, odnosi się do najbardziej podstawowego prawa wszechświata – entropii. Psychologicznie, uświadamianie sobie tego faktu może wywoływać zarówno lęk egzystencjalny przed unicestwieniem, jak i paradoksalnie, poczucie ulgi i akceptacji. Akceptacja ta manifestuje się w takich procesach jak radzenie sobie ze stratą, żałoba, czy też dążenie do nadawania głębszego sensu życiu w obliczu jego skończoności. Jest to przypomnienie, że życie jest procesem ciągłej transformacji, z końcami i nowymi początkami. Lęk przed "ginieniem" może prowadzić do defensywnych mechanizmów, takich jak zaprzeczanie śmierci, budowanie pozorów nieśmiertelności (np. poprzez dziedzictwo, czy sławę), lub obsesyjne dążenie do młodości i perfekcji.
Druga część, „a co wzrosło, starzeje się”, precyzuje ten proces, koncentrując się na organicznym wzroście i wynikającym z niego starzeniu. Na poziomie psychologicznym, jest to nie tylko fizyczne starzenie się ciała, ale również procesy psychologiczne, takie jak rozwój osobowości, gromadzenie doświadczeń, a także nieuniknione wyzwania związane z utratą sprawności czy zmianą ról społecznych. Starzenie się to proces adaptacji, redefiniowania tożsamości i często konfrontacji z własnymi ograniczeniami. Akceptacja tego procesu jest kluczowa dla zdrowego starzenia się i godzenia się z etapami życia. Z psychologicznego punktu widzenia, stanowi to przestrzeń do rozwoju mądrości, empatii i akceptacji ulotności chwil. Odmowa starzenia się może prowadzić do frustracji, depresji i niepokoju, gdy osobiste aspiracje zderzają się z biologiczną rzeczywistością.
W ujęciu całościowym, cytat Salustiusza jest wezwaniem do psychologicznej pokory wobec praw natury i egzystencji. Zachęca do refleksji nad tym, co w życiu jest naprawdę trwałe – nie rzeczy materialne, lecz relacje, wartości, doświadczenia i wiedza, które, choć niezmaterializowane, pozostawiają ślad i potencjalnie przetrwają nasze fizyczne "ginienie" i "starzenie się". Jest to głębokie zaproszenie do życia tu i teraz, doceniania ulotnych chwil i poszukiwania sensu poza iluzją wieczności.