Zło nie dlatego jest potworne, że nie używa prawdy, lecz dlatego, że nadużywa kłamstwa.
Zło jest potworne, ponieważ aktywnie nadużywa i zniekształca prawdę, celowo posługując się kłamstwem, by manipulować i niszczyć zaufanie.
Cytat Władysława Grzeszczyka dotyka sedna psychologicznego i filozoficznego rozumienia natury zła, wykraczając poza powierzchowne postrzeganie go jako jedynie braku prawdy. Grzeszczyk precyzyjnie wskazuje, że siła niszczycielska zła nie wynika z jego niezdolności do posługiwania się prawdą czy ignorowania faktów, lecz z aktywnego i celowego nadużywania kłamstwa.
Z perspektywy psychologii, szczególnie w kontekście dynamicznej psychologii i psychologii społecznej, cytat ten ma głębokie znaczenie. Zło w swojej najbardziej destrukcyjnej formie rzadko objawia się jako prosta odmowa lub zaniedbanie prawdy. Wręcz przeciwnie, często przybiera formę wyszukanego i perfidnego manipulowania nią. To nadużywanie kłamstwa obejmuje szereg mechanizmów psychologicznych: od dysonansu poznawczego, gdzie prawda jest przekształcana lub wypierana, by pasowała do zniekształconej narracji, po złożone schematy manipulacji, które wykorzystują ludzkie skłonności do ufności, potrzebę przynależności czy lęk przed niepewnością.
Kłamstwo, w kontekście cytatu, nie jest jedynie fałszem. Jest to narzędzie aktywnego tworzenia alternatywnej rzeczywistości, która służy interesom sprawcy zła. Psychologicznie, jest to proces, który podważa fundamenty zdrowych relacji międzyludzkich i funkcjonowania społeczeństwa. Nadużywanie kłamstwa prowadzi do erozji zaufania, co jest kluczowe dla spójności społecznej. Tworzy środowisko, w którym jednostki są zdezorientowane, niezdolne do rozróżnienia prawdy od fałszu, a co za tym idzie, podatne na dalsze manipulacje i kontrolę.
Co więcej, „nadużywanie kłamstwa” może odnosić się do procesów internalizacji kłamstw przez samego sprawcę. Osoba dopuszczająca się zła, poprzez ciągłe powtarzanie i utwierdzanie się w fałszywych przekonaniach, może zatracić zdolność do empatii i refleksji nad własnym postępowaniem. To prowadzi do psychopatologicznych wzorców zachowań, gdzie moralne granice zamazują się, a konsekwencje własnych działań są racjonalizowane lub negowane. Zatem, zło staje się potworne nie poprzez prostą ignorancję prawdy, lecz przez aktywne i celowe działanie, które dezintegruje zarówno strukturę społeczną, jak i psychikę jednostki. To systematyczne podawanie w wątpliwość podstawowych wartości i faktów, prowadzące do psychologicznego spustoszenia i chaosu.