Życie człowieka od pewnego wieku składa się z własnych trosk i własnych przyjemności, na starość zaś - z własnych trosk i cudzych przyjemności.
W młodości radość i zmartwienia są własne; na starość martwimy się o siebie, lecz cieszymy szczęściem innych.
Cytat Magdaleny Samozwaniec, z pozoru zabawny, kryje w sobie głęboką refleksję nad naturą ludzkiej egzystencji w perspektywie cyklu życia. Możemy go interpretować jako obserwację stopniowego wycofywania się jednostki z aktywnego uczestnictwa w kształtowaniu własnego szczęścia, zwłaszcza w późniejszych etapach życia.
Kontekst i etapy życia
Pierwsza część cytatu – „Życie człowieka od pewnego wieku składa się z własnych trosk i własnych przyjemności” – odnosi się do okresu dojrzałości i średniego wieku. Jest to czas, gdy jednostka jest w pełni zaangażowana w budowanie swojej tożsamości, kariery, rodziny. Emocje, zarówno pozytywne (przyjemności wynikające z osiągnięć, miłości, spełnienia), jak i negatywne (troski związane z odpowiedzialnością, wyzwaniami, stratami), są bezpośrednio związane z jej własnymi doświadczeniami i działaniami. Jest to okres intensywnego sprawstwa i autentycznego doświadczania życia.
Zmiana perspektywy w starości
Druga część – „na starość zaś – z własnych trosk i cudzych przyjemności” – stanowi mocny kontrapunkt. O ile „własne troski” pozostają, a nawet mogą się nasilić (choroby, samotność, obawy o przyszłość, utrata bliskich), o tyle sfera przyjemności ulega fundamentalnej zmianie. Nie wynikają już one tak często z bezpośredniego zaangażowania czy sprawstwa osoby starszej, lecz z obserwacji szczęścia i sukcesów innych – dzieci, wnuków, przyjaciół. To przejście od bezpośredniego doświadczania do pośredniego czerpania radości.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
Psychologiczne znaczenie
Tożsamość i sens: Wcześniej poczucie sensu i tożsamości czerpano z aktywnego działania. Na starość, gdy możliwości fizyczne i społeczne maleją, następuje redefinicja tych pojęć. Radość z sukcesów potomków staje się formą przedłużenia własnego „ja” i potwierdzeniem, że życie miało sens. Jest to mechanizm kompensacji i przeniesienia inwestycji emocjonalnych.
Teoria integracji vs. rozpacz Eriksona: Cytat ten można odnieść do etapu rozwoju psychologicznego Eriksona „integracja ego vs. rozpacz”. Osiągnięcie integracji ego polega na pogodzeniu się z własnym życiem i czerpaniu satysfakcji z tego, co się przeżyło, często poprzez obserwowanie dziedzictwa. Patrzenie na „cudze przyjemności” może być wyrazem tej integracji, poczucia kontynuacji i dumy z osiągnięć bliskich, w których widzi się część siebie. Rozpacz natomiast mogłaby wynikać z niemożności czerpania radości nawet z tych pośrednich źródeł, skupiając się wyłącznie na „własnych troskach”.
Zmiana roli społecznej: Na starość zmienia się rola z aktywnego twórcy na obserwatora i mentora. Jest to przejście od bycia centrum własnego świata do bycia ważnym elementem świata innych. Przyjemności cudze stają się wtedy formą gratyfikacji i potwierdzenia wartości własnego życia poprzez wpływ na szczęście innych.