Jeśli nie możesz czegoś zmienić, musisz to znieść.
Akceptacja rzeczy niezmiennych kluczowa dla zdrowia psychicznego i przetrwania w trudnych warunkach społecznych.
"Jeśli nie możesz czegoś zmienić, musisz to znieść." – słowa te, wypowiedziane przez Ennisa Del Mara w filmie „Tajemnica Brokeback Mountain”, rezonują z głęboką prawdą filozoficzną i psychologiczną, stanowiąc esencję mechanizmów radzenia sobie w obliczu niezmiennych okoliczności.
W kontekście historii Ennisa i Jacka, zdanie to staje się tragicznym refrenem ich życia, naznaczonego walką z niemożliwym do zaakceptowania społecznym piętnem.
Ich miłość, silna i autentyczna, była w ówczesnej Ameryce czymś niezrozumiałym, potępionym i niebezpiecznym. Ennis, bardziej niż Jack, zdawał sobie sprawę z konsekwencji ich związku, co objawiało się w jego ciągłym wewnętrznym konflikcie między pragnieniem bycia sobą a koniecznością dostosowania się do norm. Hasło to jest nie tylko credo wobec ich „tajemnicy”, ale też uniwersalnym wyjaśnieniem ludzkiego losu w obliczu przeciwności.
Z psychologicznego punktu widzenia, cytat ten dotyka kluczowych aspektów zdrowia psychicznego i adaptacji.
Mówi o akceptacji. Akceptacja w psychologii nie jest równoznaczna z rezygnacją czy biernością, lecz ze świadomym uznaniem, że pewne aspekty rzeczywistości znajdują się poza naszą kontrolą. Jest to pierwszy krok do uwolnienia się od cierpienia generowanego przez uporczywe dążenie do zmiany tego, co niezmienne. Opór wobec niezmiennej rzeczywistości prowadzi do chronicznego stresu, frustracji, gniewu, a nawet depresji. Ennis, doświadczając tej prawdy na własnej skórze, intuicyjnie rozumiał, że jedyną drogą do przetrwania w świecie, który nie akceptuje jego natury, jest znoszenie tego, co musi znieść – a więc przetrwanie w bólu, zachowanie tajemnicy, tłumienie emocji i życie w ukryciu.
Ponadto, cytat ten podkreśla znaczenie odporności psychicznej (resilience).
Znoszenie czegoś nie oznacza pasywnego poddania się, ale aktywne radzenie sobie z trudnościami, które nie mogą zostać usunięte. To zdolność do adaptacji, uczenia się, a nawet wzrostu w obliczu niepowodzeń. Dla Ennisa, znoszenie jego sytuacji oznaczało zarówno głęboką udrękę, jak i próbę znalezienia namiastki szczęścia w sporadycznych spotkaniach z Jackiem, a także w jego codziennym, ciężkim życiu. To paradoksalne połączenie akceptacji i wewnętrznego oporu, które charakteryzuje postać Ennisa, ukazuje złożoność ludzkiego przeżywania.
Wreszcie, filozoficznie, cytat ten nawiązuje do stoicyzmu, który naucza o rozróżnianiu rzeczy, na które mamy wpływ, od tych, na które nie mamy. Stoicyzm zaleca skupienie energii na tym, co możemy kontrolować (nasze myśli, postawy, reakcje), a akceptację tego, co zewnętrzne i poza naszą kontrolą. Ennis, mimo że nie był filozofem, intuicyjnie przyjął tę stoicką zasadę, co pozwoliło mu przetrwać, choć za ogromną cenę. Jego życie, naznaczone bólem niemożliwej miłości, staje się studium przypadku ludzkiej zdolności do znoszenia, adaptacji i przetrwania w obliczu sił większych niż jednostka.