Ludzie boją się przyznać, jak duża część ich życia zależy od szczęścia. To straszne, że tak dużo rzeczy nie podlega ich kontroli.
Ludzie unikają przyznania, że szczęście wpływa na ich życie, bo podważa to iluzję kontroli i autonomii, generując lęk przed nieprzewidywalnością.
Cytat ten ujmuje fundamentalny lęk ludzki przed ulotnością i nieprzewidywalnością życia, dotykając głęboko filozoficznych i psychologicznych aspektów. Lęk przed utratą kontroli jest jednym z najbardziej pierwotnych i uniwersalnych. Od wieków ludzkość dążyła do zrozumienia i zapanowania nad światem, tworząc religie, naukę i systemy społeczne, które miały zapewnić porządek i poczucie bezpieczeństwa. Akceptacja, że ogromna część naszego bytu – od sukcesu zawodowego po szczęście w relacjach – może zależeć od czynników, na które nie mamy wpływu, podważa samą podstawę tego dążenia.
Psychologicznie, ta awersja do przyznania się do roli szczęścia wiąże się z potrzebą poczucia sprawczości i autonomii. Wierzymy, że ciężka praca, inteligencja i dobre decyzje są kluczem do sukcesu. Wizja, że czyjeś życie może być w dużej mierze wynikiem ślepego trafu, podkopuje tę narrację i może prowadzić do wewnętrznego dysonansu. W kulturach promujących indywidualizm i samorozwój, gdzie sukces jest często interpretowany jako wynik osobistych zasług, przyznanie się do roli szczęścia może być postrzegane jako słabość lub brak odpowiedzialności. To jakby odebrać sobie zasługę za osiągnięcia i uzasadnić niepowodzenia.
Z drugiej strony, mechanizmy obronne, takie jak racjonalizacja czy iluzja kontroli, pozwalają nam radzić sobie z tą niepewnością. Przekonujemy samych siebie, że wszystko jest pod kontrolą, planując skrupulatnie i doskonaląc swoje umiejętności. Jednak kiedy rzeczywistość brutalnie obala te przekonania – choroba, wypadek, nagła zmiana okoliczności – pojawia się głęboki egzystencjalny lęk. Cytat z „Wszystko gra” trafia w sedno tego cierpienia, podkreślając, że ta „straszna” świadomość jest często wypierana, ponieważ jej akceptacja wymagałaby od nas zmierzenia się z naszą własną kruchością i ograniczeniami, co jest niezwykle trudne dla psychiki.
W gruncie rzeczy, lęk przed szczęściem (w sensie losowości) jest lękiem przed wolnością i brakiem gwarancji. Akceptacja niekontrolowalnej natury życia – z jej wzlotami i upadkami, wynikającymi z przypadku – może prowadzić do większej elastyczności i umiejętności adaptacji, ale jest procesem, który wymaga odwagi i zmiany perspektywy.