Każda dyktatura ma tylko jeden cel: utrwalenie swej władzy.
Dyktatura obsesyjnie dąży do utrwalenia władzy, napędzana lękiem, dominacją i narcyzmem, dehumanizując jednostki i społeczeństwo.
Głęboka psychologia władzy w cytacie Bakunina
Słowa Michała Bakunina, że „Każda dyktatura ma tylko jeden cel: utrwalenie swej władzy”, stają się soczewką, przez którą możemy badać złożoną dynamikę psychiki ludzkiej w kontekście władzy autorytarnej. Z perspektywy psychologicznej, ten cytat nie jest jedynie politycznym dictum, ale głęboką diagnozą patologii systemu, który obsesyjnie koncentruje się na własnym przetrwaniu, a nie na dobrobycie jednostek czy społeczeństwa.
Utrwalenie władzy, choć pozornie racjonalny cel polityczny, w przypadku dyktatury przyjmuje formę kompulsywnej i lękowej potrzeby. Jest to napędzane fundamentalnymi mechanizmami psychologicznymi: lękiem przed utratą kontroli, obsesyjnym dążeniem do dominacji, a często także narcystycznym przekonaniem o własnej nieomylności i wyjątkowości. Dyktator, a wraz z nim cały aparat państwowy, tworzy system, w którym poczucie zagrożenia jest internalizowane i externalizowane jednocześnie. Internalizowane, ponieważ dyktator często sam drży o swoją pozycję, co prowadzi do paranoi i ciągłego poszukiwania wrogów. Externalizowane, gdyż to poczucie zagrożenia jest projektowane na społeczeństwo, tworząc atmosferę strachu, która staje się narzędziem kontroli.
Przeszłość kształtuje Twoje relacje, dorosłe wybory i poczucie własnej wartości. Czas je uzdrowić 🤍
Z psychologicznego punktu widzenia, proces ten prowadzi do dehumanizacji. Zarówno poddani, jak i często sami sprawujący władzę, stają się narzędziami. Ludzie są postrzegani nie jako autonomiczne jednostki z własnymi potrzebami i prawami, ale jako elementy systemu do manipulowania, kontrolowania lub eliminowania, jeśli zagrażają „jedynemu celowi”. To dążenie do utrwalenia władzy wymaga stałego podtrzymywania mitu o konieczności danego systemu, o wyższości przywódcy, o zagrożeniach zewnętrznych, które tylko on może pokonać. Ta narracja jest głęboko zakorzeniona w psychologii społecznej i kognitywnej, wykorzystując tendencje do konformizmu, poszukiwania silnego lidera w obliczu niepewności i podatności na manipulację emocjonalną.
Bakunin, choć nie używał terminologii psychologicznej, intuicyjnie uchwycił esencję lękowego i autokratycznego umysłu. Jego cytat podkreśla, że w dyktaturze polityka staje się psychologią – psychologią strachu, kontroli i obsesyjnego przetrwania kosztem wszelkiej innej wartości.