PositiveLife

„Istota bytu ludzkiego zawarta jest w jego egzystencji.” – to zdanie Martina Heideggera stanowi fundament dla zrozumienia jego filozofii egzystencjalnej i ma głębokie implikacje psychologiczne. Zazwyczaj myślimy o „istocie” jako o stałym, z góry określonym zbiorze cech lub atrybutów, które definiują rzecz. Przedmiot ma swoją istotę – drewno jest drewnem, krzesło ma funkcję siedzenia. Heidegger odwraca to rozumowanie w odniesieniu do człowieka. Dla niego, w przeciwieństwie do przedmiotów, człowiek nie posiada z góry określonej istoty, która poprzedzałaby jego istnienie. Zamiast tego, nasza istota konstytuuje się w procesie naszego bycia-w-świecie.

Psychologicznie oznacza to, że nie rodzimy się z gotowym „ja” czy „duszą” w sensie tradycyjnym. Nasza tożsamość, wartości, przekonania i sens życia są tworzone i odkrywane poprzez nasze wybory, działania i doświadczenia. Ta myśl odrzuca determinizm biologiczny czy społeczny jako wyłącznych architektów naszej psychiki. Zamiast tego, kładzie nacisk na naszą fundamentalną wolność i odpowiedzialność. Jesteśmy „skazani na wolność”, jak ujął to Sartre, co oznacza, że musimy nieustannie wybierać, kim chcemy być, a każdy wybór kształtuje naszą „istotę”.

Implikacją tego jest również fenomen lęku egzystencjalnego. Skoro nie ma z góry ustalonej ścieżki ani sensu, musimy je sami wypracować. To może być przytłaczające, prowadząc do poczucia pustki, niepewności i odpowiedzialności za swoje bycie. Jednakże, z psychologicznego punktu widzenia, ta perspektywa otwiera drzwi do autentyczności i samorealizacji. Akceptując, że nasza istota jest w ruchu, możemy świadomie dążyć do życia zgodnego z naszymi wartościami, a nie z narzuconymi oczekiwaniami. To zaproszenie do nieustannego stawania się, a nie tylko bycia statycznym bytem. Rozwój psychologiczny staje się więc procesem nieustannej konstrukcji i redefinicji siebie w obliczu wolności i skończoności.