Życie nikomu nieużyteczne jest zgryzotą.
Brak poczucia użyteczności niszczy sens życia i prowadzi do głębokiego, egzystencjalnego cierpienia.
Życie nikomu nieużyteczne jest zgryzotą – Głębia ludzkiej kondycji według Victora Hugo
Cytat Victora Hugo, pozornie prosty, otwiera przed nami przepastną perspektywę na ludzkie doświadczenie, motywację i esencję sensu życia. Słowa te nie są jedynie sentymentalnym westchnieniem, lecz głęboką refleksją nad fundamentalną potrzebą człowieka – potrzebą bycia użytecznym, potrzebą wniesienia wartości, potrzebą przyczynienia się do czegoś większego niż własne, indywidualne istnienie.
Z psychologicznego punktu widzenia, Hugo dotyka tu sedna ludzkiej motywacji, która wykracza poza podstawowe potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa. Psychologowie humanistyczni, tacy jak Abraham Maslow, umieszczali na szczycie hierarchii potrzeb potrzebę samorealizacji – dążenie do pełni rozwoju własnego potencjału. Jednakże, jak podkreślają często nowsze koncepcje, samorealizacja rzadko bywa celem w sobie, oderwanym od kontekstu społecznego. Wręcz przeciwnie, często manifestuje się poprzez działanie na rzecz innych, poprzez poczucie wkładu i bycia cenionym. Cytat Hugo sugeruje, że brak tego poczucia użyteczności nie prowadzi jedynie do nudy czy frustracji, ale do głębokiego cierpienia – zgryzoty. Słowo to konotuje niepokój, rozpacz, a nawet żal, stanowiąc dosadne określenie egzystencjalnego cierpienia wynikającego z braku sensu.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
Filozoficznie, cytat ten wpisuje się w nurt egzystencjalizmu, choć Hugo wyprzedza go o kilkadziesiąt lat. Sugeruje, że sens życia nie jest dany z góry, lecz musi być przez człowieka aktywnie kreowany. Poczucie użyteczności staje się w tym kontekście fundamentalnym konstruktem sensu. Kiedy człowiek nie widzi celu w swoich działaniach, gdy jego wysiłki nie przynoszą korzyści ani jemu samemu, ani innym, rodzi się w nim poczucie pustki. Może to prowadzić do anhedonii – niemożności odczuwania przyjemności – oraz pogłębiać stany depresyjne. Brak tego „użytecznego” wkładu w świat, niezależnie od jego skali, pozbawia jednostkę poczucia wartości, spychając ją w otchłań wewnętrznego cierpienia i bezcelowości. Hugo nie opowiada się za utylitaryzmem w jego najprostszej formie, lecz za głęboką, wewnętrzną potrzebą bycia częścią sieci wzajemnych zależności, w której każdy ma swoje miejsce i znaczenie.